همه چیز در مورد کبد چرب [ پیشگیری تا درمان ]

پیشگیری و درمان کبد چرب – این روزها، بیماری کبد چرب به یکی از رایج‌ترین بیماری‌ها تبدیل شده است و سالانه عده‌ی زیادی دچار این مشکل می‌شوند.

در ادامه‌ی این مطلب ما قصد داریم به روند چرب شدن کبد، و همچنین روش‌هایی برای پیشگیری و درمان کبد چرب نگاهی داشته باشیم و موثرترین راهکارها را خدمت شما عزیزان ارائه دهیم.

پیش از شروع، بد نیست اطلاعاتی در مورد مکانیزم کبد، نحوه‌ی کارکرد و وظایف این عضو بدن را بیاموزید و سپس به مطالعه روش‌های درمان کبد چرب بپردازید.

به طور کلی این مقاله در بخش‌های

• توضیح مکانیزم و عملکرد کبد
• وظایف کبد در بدن
• تست‌های عملکردی کبد
• چگونگیِ چرب شدن کبد
• علائم کبد چرب
• آزمایشات مورد نیاز برای تشخیص کبد چرب
• انواع کبد چرب
• و نهایتا روش‌های پیشگیری و درمان کبد چرب

تقسیم شده است. شما می‌توانید پس از مطالعه کامل مقاله به بخش پیشگیری و درمان مراجعه کنید و یا اگر قصد دسترسی سریع به این بخش مقاله را داشتید، می‌توانید روی این لینک کلیک کنید تا مستقیما به بخش «بهترین روش‌های پیشگیری و درمان کبد چرب» هدایت شوید. با ویدو همراه باشید.

مکانیسم و عملکرد کبد

جـگر یا کبـد بزرگترین غده‌ی بدن است که در فعالیت‌های سوخت و ساز بدن مانند گوارش نقش دارد. تمام خون دستگاه گوارش توسط سیاهرگی به نام ورید پورت (ورید باب) جمع آوری شده و وارد کبد می شود و تمام مواد جذب شده از لوله گوارشی، از کبد عبور می کنند.

دیگر کارهای کبد به دام انداختن سموم و تصفیه آنها با تبدیل کردنشان به مواد بی‌ضرر است. همچنین این کبد است که متابولیسم داروها را در بدن بر عهده دارد. شرکت در خون سازی (در دوره پیش از تولد)، مقاومت در برابر عفونت‌ها، فراهم ساختن سریع انرژی در هنگام ضرورت، ذخیره‌ی آهن و… از دیگر فعالیت‌های کبد می‌باشد.

کبد در قسمـت راسـت شکم و زیر قفسه سینه درست زیر دیافراگم ‌(پرده ای در زیر ریه‌ها است که حفره‌ی شکم و قفسه سینه را از هم جدا کرده و در تنفس نقش دارد) قرار دارد. کبد مخروطی شکل بوده و سطحی صاف، نرم و لاستیک مانند دارد. رنگ آن قهـوه ای متـمـایل بـه قـرمز تـیـره استو همچنین از سه بخش به نام لوب راست،لوب چپ و لوب کودال تشکیل شده است. وزن آن از 1.2 تا 2.5 کیلوگرم متغیر بوده و با ابعاد 20 سانتی متر طـول در 17 سانتی متر عرض و ضخامت 12 سانتی متر دیده می‌شود.

وظایف کبد شامل چه مواردی می‌شود؟

1- کبد به همراه طحال از اندام‌های مهم تصفیه‌ی خون است و در هر دقیقه بیش از یک لیتر خون از آن میگذرد و با عبور این خون از کبد بیشتر گولبول‌های قرمز پیر و فرسوده از خون جدا سازی می‌شود. به طوری که به کبد لقب قبرستان گولبول‌های قرمز را داده‌اند.

لازم به ذکر است که این عمل علاوه بر فعالیت‌های سم زدایی کبد انجام می‌گیرد.

2- تفکیک مواد مغذی از مواد زائد، سم زدایی، تجزیه مواد‌شیمیایی و یا تبدیل موادشیمیایی سمی و غیرقابل دفع به مواد غیرسمی و قابل دفع (متابولیزه کرده و غیرفعال کردن سموم) از کارکردهای کبد است.

3- یک کبد سالم قادر است 80 درصد باکتری‌ها و سموم را پیش از آنکه به جریان عمومی خون بدن راه ‌یابند از بدن دفع کند.

این نکته را به یاد داشته باشید که این عملکرد شامل حال ویروس‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها نمی‌شود (البته کبد می‌تواند با بعضی از ویروس‌ها و انگل‌ها مبارزه کند).

همچنین بعضی سموم بسیار کشنده و خاص میتوانند عملکرد خود کبد را دچار مشکل کرده و حتی روی سلول‌های کبد تاثیر‌گذار باشند (سمومی مانند سیانور).

این عملکرد کبد تا حد بسیار زیادی به نحوه‌ی ورود باکتری و سم به بدن نیز وابسته است.

4- کبد در حفظ تعادل و تنظیم هورمون های بدن نقش مهمی دارد. پیش‌تر اشاره شد که کبد دارای بخش درون ریز است پس میتواند سبب تنظیم هورمون‌های بدن هم بشود و یکی از هورمون‌های تولید شده توسط کبد هورمون هماتوپوئیتین (هورمون مسئول و محرک خونسازی در بدن انسان) است.

5- کبد محل ذخیره گلوکز (قند) خون است. کبد گلوکز را تبدیل به گلیکوژن (شکلی از قند که در بدن جانوران ذخیره می‌گردد) کرده و در خود ذخیره می کند. در صورت نیاز مجددا گلیوکوژن را تبدیل به گلوکز کرده و به جریان خون وارد می سازد. (این کار را بر اساس دستورات هورمون انسولین و گلیکوژن انجام می‌دهد که این دو هورمون توسط پانکراس ترشح می‌شوند)

این اندام توانایی اتصال به مولکول‌های سوختی بدن را دارد. به عنوان مثال می‌تواند اسید‌های آمینه ویژه و برخی مولکول‌های دیگر مانند پیروات و لاکتات را به گلوکز تبدیل کند (طی فرآیندی به نام گلوکونوژنز).

6- کبد محل ذخیره چربی‌ها (همین ویژگی می‌تواند سبب ایجاد کبد چرب شود)، ویتامین‌ها (به ویژه ویتامین‌های A ،D ،E ،B12 ،K)، املاح معدنی (آهن، فولات، مس) و سایر مواد مغذی است.

این فرایند در بدن تمام جاندارانی که دارای کبد هستند ثابت است.

7- کبد مانند یک کارخانه‌ی مجهز و کامل عمل می‌کند و می‌تواند محصولات مختلفی در بدن ما بسازد که این محصولات شامل موارد زیر می‌شود.

آلبومین:پروتئینی که تبادل آب میان خون و بافت های بدن را تنظیم می کند(با استفاده از خاصیت فشار اسمزی).همچنین این پروتئین می‌تواند مولکول باند شده به توستسترون(هورمون جنسی مردان) نیز باشد. کلسترول:کبد تمام کلسترول مورد نیاز بدن را می سازد.(کلسترول یکی از موکول های حیاتی بدن برای ساخت هورمون هایی چون کوتیزول، آلدسترول، استروژن، توستسترون، پروژسترون و تمام هورمون های استروئیدی دیگر می‌باشد). سنتز فاکتور های انعقادی خون(فیبرینوژن،فاکتور انعقادی شماره‌ی هشت که در صورت نبود آن فرد دچار بیماری هموفیلی می‌گردد و…) سنتز گلوبین: بخشی از هموگلوبین خون(خون از دو بخش هم یا آهن و گلوبین تشکیل شده است) سنتز فسفولیپیدها(که از عوامل حیاتی و مهم برای ساخت دیوار‌ه‌ی سلولی هستند) و لیپوپروتئین‌ها (عواملی هستند که به واسطه‌ی آن‌ها چربی‌ها در خون گردش میابند).

سنتز تری گلیسیریدها از اسیدهای چرب و گلیسرول(دو جز مهم و حیاتی برای ساخت چربی‌ها در بدن هستند).

8- کـبد صفرا را میسازد و ترشح می کند. صفرا مایعی زرد متمایل به سـبـز اسـت. صفرا وظیفه کمک به گوارش و جذب چربی‌ها(در واقع موجب ایجاد یک ایمولیسیون پایدار می‌گردد) و دفـع مــواد زائد(محصولاتی مانند بیلی روبین و بیلی وردین) را بر عهده دارد(بیلی روبین و بیلی وردین حاصل متابولیسم گلوبین در گبد و طحال هستند).

ایمولیسیون به افزایش ناحیه سطح برای کمک به عملکرد آنزیم‌های گوارشی می‌گویند.

کبد مسئول زدودن بیلی روبین از خون است. طحال نیز مسئول انهدام گلبول های قرمز فرسوده و پیر است. از انهدام هموگلوبین گلبول‌های قرمز ماده ای زرد رنگ به نام بیلی روبین پدید می آید اما این بیلی روبین نامحلول در آب در کبد به بیلی روبین قابل دفع تبدیل می گردد.

9- کبد آمونیاک را به اوره تبدیل می‌کند. آمونیاک حاصل تجزیه‌ی پروتئین‌ها یک ماده‌ی سمی خطرناک است که کبد با تبدیل آمونیاک به اوره این ماده سمی را از طریق ادرار از بدن دفع می کند(میزان سمیت اوره از آمونیاک بسیار کم‌تر است و می‌توان آن را به مدت طولانی‌تری در بدن نگهداری کرد).

10- کبد تصفیه خانه و پالایشگاه بدن است. هر چیزی که ما می‌خوریم، می‌آشامیم، تنفس می‌کنیم و یا با پوستمان تماس می‌یابد( در واقع هر آنچه که وارد جریان خون و لنف می‌گردد) سرانجام به کبد مان می‌رسد(موادی که از طریق دستگاه گوارش جذب می‌گردند از راه ورید پورت و به صورت مستقیم به کبد می‌رسند).

کبد وظیفه تصفیه آلاینده‌های هوا، آفت کش‌ها، دود سیگار، مواد شیمیایی، الکل، مواد مخدر و تمام داروهای مصرفی ما را به عهده دارد. اگر کبد وجود نداشت داروها برای همیشه در بدنمان باقی می ماندند و الکل هیچ گاه از بدن دفع نمی گردید.

11- در 3 ماه نخست بارداری تولید گلبول های قرمز در جنین منحصرا توسط کبد صورت می گیرد. از هفته 24 بارداری به بعد مغز استخوان این وظیفه‌ی مهم را بر عهده دارد.

12- کبد در فعالیت‌های سیستم ایمنی نیز نقش دارد سیستم آندوتلیال( سلول های زیر سلول های پوششی کبد) کبد حاوی بسیاری از سلول‌های فعال ایمونولوژیک(سلول‌های ایمنی مانند ماکروفاژ و نوتروفیل) است که به عنوان فیلتر برای آنتی ژن‌های‌(موادی که برای بدن بیماری زا محسوب می‌شوند) منتقل شده به کبد از طریق سیستم پورتال(ورید پورت)عمل می‌کنند.

13- سنتز آنژیوتانسیوژن: آنژیوتانسینوژن در مواقع یک ماده‌ی ضروری برای هشدار به بدن و افزایش فشار خون است.

نکته منحصر به فرد در مورد کبد این است که حتی اگر 80 تا 90 درصد سلول‌هایش را از دست بدهد باز هم قادر است خودش را به طور کامل احیاء و باز‌سازی کند حتی اگر بخش عمده‌ی کبد با عمل جراحی برداشته شود کبد پس از چند هفته قادر است کاملا خودش را بازسازی کند. از این رو در پیوند کبد تنها لوب بزرگ تر کبد فرد سالم به بدن فرد دریافت کننده پیوند زده می شود که پس از چند هفته هم اهداکننده و هم دریافت کننده کبدشان بازسازی می گردد اما کبد فنا ناپذیر هم نیست و سمومی مانند الکل، برخی داروها و ویروس‌هایی همچون هپاتیت B و C می توانند آسیب‌های دائمی به کبد وارد سازند.

تست‌های عملکرد کبدی

قبل از اینکه به موضوع کبد چرب بپردازیم بهتر است با دسته‌ای از تست های عملکرد کبدی آشنا شویم.

تست‌های عملکرد کبدی گروهی از آزمایش‌ها را شامل می‌شود که برای تشخیص، ارزیابی و کنترل بیماری‌های کبدی به کار می‌روند.

تست عملکرد کبد شامل آزمایش خون است که برای کمک به تشخیص و نظارت بر بیماری کبد یا آسیب کبدی استفاده می‌شود.

بعضی از آزمایش‌های تست عملکرد کبد، عملکرد عادی کبد برای تولید پروتئین و پاکسازی بیلی روبین را اندازه گیری می‌کنند. سایر تست‌های عملکرد کبد آنزیم‌های کبدی را اندازه می‌گیرند که از سلول‌های کبدی در پاسخ به آسیب یا بیماری منتشر می‌شوند.

تست های کبدی برای افراد زیر توصیه می شود:

– برای بررسی آسیب‌های عفونت‌های کبدی، مانند هپاتیتB و هپاتیتC.

– برای نظارت بر عوارض جانبی برخی از داروهایی که بر عملکرد کبد تأثیر می‌گذارد.

– اگر شما در حال حاضر بیماری کبدی دارید برای نظارت بر بیماری و بررسی روند درمان بیماری می‌توانید از این تست عملکرد کبد کمک بگیرید(بیماری‌هایی مانند کبد چرب،کبد کلسیفیته شده،کبد الکلی و….)

– اگر در معرض علائم اختلال کبدی هستید(علائم بیماری‌هایی مانند کبد چرب یا کبد الکلی)

– اگر شرایط خاصی از قبیل تری گلیسیرید بالا، دیابت، فشار خون بالا یا کم خونی(کم خونی که به دلیل هورمون هماتوپوئیتین باشد) هستید.

– اگر الکل مصرف می‌کنید حتما تست‌های عملکرد کبدی را به صورت دوره ای و حداقل سالانه انجام دهید به ویژه اگر بالای پنجاه سال سن دارید.

کبد چگونه چرب می‌شود؟

منظور از کبد چرب، رسوب چربی (عمدتاً از چربی‌های خنثی مثل تری‌‌گلسیرید‌ها در سلول‌های کبدی است) در کبد است.

تجمع چربی در کبد می‌تواند به مرور زمان ایجاد التهاب و تشکیل بافت‌های فیبروز (بافتی که هنگام از بین رفتن بافت اصلی یک اندام جایگزین آن می‌شود) نماید. لازم به ذکر است در صورت عدم درمان و بهبودی، کبد چرب می‌تواند به سمت نارسایی کبد و سیروز کبدی (تشکیل بافت‌های فیبروز در کبد) پیشروی نماید.

پیدایش کبد چرب در افراد چاق، کم تحرک، مبتلایان بـه دیابت، چربی خـون بـالا، شخصیت‌های اضطرابی(افراد پراسترس) و مصرف کنندگان طولانی مدت غذاهای دارای مواد افزودنی مانند فست‌فود‌ها و مصرف کنندگان نوشابه گاز دار بیشتر از سایرین دیده می‌شود.

همینطور که چربی‌ها به ویژه تری‌گلیسیرید می‌تواند در کبد رسوب کند، میتواند در جداره‌ی دیواره عروق نیز رسوب کرده و سبب انسداد آن‌ها شود که اگر در جداره عروق کرونر رسوب کند می‌تواند به سکته قلبی منجرب شود.

کبد چرب هنگامی ایجاد می‌شود که بدن بیش از حد چربی تولید کند یا نتواند آن را بموقع و سریع بسوزاند. چربی بیش از حد در سلول‌های کبدی نگهداری می‌شود به مرور زمان بیماری خود را نشان می‌دهد.

علائم کبد چرب

ادم (ورم) پا

مشکلات کبد شما می‌تواند به تجمع مایع اضافه در پا‌ها منجر شود؛ که این مشکل به دلیل عدم سنتز صحیح آلبومین ایجاد می‌گردد.

ایجاد تورم در بدن می‌تواند به دلایل مختلفی دیگری شکل بگیرد که مشکلات قلبی از آن جمله هستند.

با این وجود تورم در پاها به ویژه از قوزک به پایین می‌تواند یکی از نشانه‌های عملکرد نادرست کبد باشد.

قرمز شدن کف دست‌ها

بیماری کبد چرب می‌تواند موجب تغییر رنگ کف دست‌ها به قرمز روشن شود.

این نشانه می‌تواند در افرادی که به کبد چرب غیر الکلی نیز دچار هستند دیده شود.

کاهش عملکرد کبد به می‌تواند موجب افزایش سطوح صفرا و سموم در بدن شود که می‌تواند رنگ کف دست‌ها را تغییر دهد.

تیره شدن ادرار

موارد معدودی وجود دارند که موجب ادرار تیره می‌شوند و یکی از آن‌ها کبد چرب است. سطوح بالای بیلی‌روبین که تصفیه نشده در کبد که به دلیل عملکرد نا درست کبد به جریان خون آزاد می‌شود در کلیه‌ها از خون تصفیه شده و موجب تغیر رنگ ادرار به سمت تیرگی می‌گردد.

تورم شکم

زمانی که کبد عملکرد درست خود را ارائه نمی‌کند و سموم را به خوبی تصفیه نمی‌کنداین شرایط می‌تواند موجب احتباس مایع و تورم شکم شود. تورم شکم در مردان ممکن است حتی به اندازه‌ای باشد که شکم آن‌ها همانند شکم یک زن باردار به نظر برسد. در زنان نیز ممکن است تصور بارداری در فرد شکل بگیرد.

بزرگ شدن پستان در مردان

قبلا به این موضوع اشاره کردیم که یکی از وظایف کبد تنظیم سیستم هورمون‌های درون ریز است (با توجه به این موضوع که خود کبد دارای بخش درون ریز است).

با توجه به همین موضوع کبد می‌تواند سبب افزایش ترشح استروژن در بدن آقایان شده و از طرف دیگر ترشح هورمون آندروژن(توستسترون) را کاهش می‌دهد و همین امر سبب بزرگ شدن پستان‌ها یا زنیکوماستی می‌شود.

زرد شدن چشم‌ها و پوست

به دلیل نقص عملکرد کبد و عدم تصفیه بیلی روبین این ماده در خون آزاد میشود و گردش این ماده در خون سبب تغیر رنگ پوست و قسمت سفید چشم به سمت زرد میشود .

البته این علامت می‌تواند به دلیل سیروز کبدی، هپاتیتB و هپاتیت c نیز به وجود آید.

الگوی خواب نا‌‌منظم‌‌

با توجه به تحقیقاتی که جدیدا بر بروی تاثیر کبد چرب به ویژه کبد چرب غیر الکلی بر روی میزان و کیفیت و نظم خواب صورت گرفته است می‌توان گفت که کبد چرب موجب ایجاد اختلال و بی‌نظمی در خواب افراد می‌شود.

به احتمال زیاد این اختلالات به دلیل نقص‌هایی که به دلیل عملکرد نادرست کبد در متابولیسم بدن اتفاق می‌افتد به وجود می‌آیند.

آنژیوم عنکبوتی

آنژیوم عنکبوتی یکی دیگر از علائم کبد چرب است. در این حالت مویرگ‌های عنکبوتی‌ شکلی زیر پوست ظاهر می‌شوند. علت به وجود آمدن این مویرگ‌ها، افزایش میزان استروژن در بدن است و نشان می‌دهد که کبد به‌درستی کار نمی‌کند و سوخت ‌و ساز هورمون‌ها به‌درستی انجام نمی‌شود. رگ‌های مذکور به دلیل بزرگ شدن سرخرگ‌های کوچک (سرخرگچه) ایجاد می‌شوند. سرخرگچه‌ها رگ‌های خونی با قطری کم هستند که سرخرگ‌ها را به مویرگ‌ها وصل می‌کنند.

ممکن است عروق خونی در زیر پوست به صورت درشت و بزرگ شده دیده شوند.

کبودی و خونریزی

در بیماری کبد چرب عملکرد صحیح کبد مختل شده و دارای ایرادات اساسی می‌شود و یکی ازاین ایرادات اساسی ایجاد مشکل در تولید و سنتز فاکتورهای انعقادی است.

ایجاد مشکل در تولید فاکتورهای انعقادی موجب ایجاد کبودی و خونریزی در بدن و همچنین دیرتر بهبود پیدا کردن زخم‌ها می‌شود.

بوی بد دهان

بوی بد دهان می‌تواند نشانه بیماری‌ها و مشکلات متفاوتی مانند سینوزیت و بیماری‌های لثه نیز باشد. علاوه بر این موارد، بوی بد دهان ممکن است یکی از علائم کبد چرب باشد.

بوی بد دهان در برخی مواقع به علت نارسایی کبدی در بیماران مبتلا به سیروز کبدی است یعنی موقعی که بیماری به گریدهای بالای خود رسیده است با عنوان فِتور هپاتیکوس (foetor hepaticus) نیز شناخته می‌شود. این عارضه سبب ایجاد بویی شبیه کپک زدگی است که به واسطه وجود سطح بالای متیل دی سولفید در خون به وجود می‌آید (دلیل ایجاد این ماده وجود زیاد چربی در کبد و سنتز چربی در کبد است).

ایجاد کک و مک در صورت

در صورتی که کبد به خوبی عمل نکند ممکن است روی پوست لک‌های قهوه‌ای رنگی ایجاد شود. در واقع زمانی که کبد به درستی فعالیت نکند میزان استروژن در بدن افزایش پیدا می‌کند و آنزیمی حاوی مس (cu) به نام تیروزیناز (tyrosinase) در بدن شروع به تولید رنگ ریزه‌های پوستی (مِلانین) می‌کند. در نهایت روی پوست بدن لکه‌ها و کک و مک به وجود می‌آید.

نوسانات وزن

اگر وزن شما بدون دلیل مشخص دچار نوسان می شود این می تواند یکی از نشانه های بیماری کبد چرب باشد. سیروز کبدی به واسطه آسیب دیدگی کبد شکل می گیرد و با گذشت زمان بافت های زخمی جایگزین بافت های سالم کبد می شوند.

زخم‌ها به کبد اجازه ارائه عملکرد درست را نمی‌دهند که می‌تواند موجب تغییر در متابولیسم یا سوخت و ساز بدن شما شود.

تغییر وزن غیر طبیعی را از دست دادن ده درصد وزن بدن، بدون دلیل مشخص و طی مدت شش ماه گویند.

جوش‌های صورت و بدن

یکی از علائمی که میتواند شما را به سمت بیماری کبد چرب هدایت کند ایجاد جوش‌های چرکی و ملتهب است که به صورت ناگهانی در صورت یا پشت کمر شما پدیدار می‌شود.

این علامت نشان دهنده‌ی میزان بالای چربی خون شما است که البته در مورد آن میبایست دقت فراونی صورت گیرد که مبادا این جوش‌ها با جوش‌های بلوغ یا جوش‌های ناشی از مصرف گرمی‌جات اشتباه گرفته شوند.

آزمایشات مورد نیاز برای تشخیص کبد چرب

1_ آزمایش خون کامل (شمارش کامل سلول های خونی، CBC).

شمارش کامل خون (CBC) آزمایشی است که سلولهای در گردش خون را آنالیز می کند. این سلول‌ها عبارتند از گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها. در واقع آزمایش CBC می تواند سلامت کلی بدن را ارزیابی کرده و به تشخیص انواع بیماری ها مانند عفونت، کم خونی، التهاب، کبد چرب و سرطان خون (لوسمی) کمک نماید.

در آزمایش تغیر در تعداد گولبول‌های قرمز ، سفید و یا پلاکت‌ها می‌تواند بیانگر عملکرد نادرست کبد باشد.

لازم به ذکر است این آزمایش صرفا نمی‌تواند دلیلی قطعی برای ابتلا به کبد چرب باشد و باید سایر آزماشات و نشانه‌ها مورد بررسی پزشک واقع شود.

2_ آزمایش های آنزیم های کبدی و عملکرد کبد(آزمایش آنزیم اسپارتات آمینو ترانسفراز، آزمایش آنزیم آلکالین فسفاتاز و آزمایش آنزیم آلانین ترانس آمیلاز)

آلانین ترانس آمیلاز (ALT)

آلانین ترانس آمیلاز آنزیمی در کبر است که به متابولیسم پروتئین‌ها می‌پردازد.

اگر کبد آسیب ببند یا به درستی عمل نکند این آنزیم در خون آزاد می‌شود و سطح آن در خون افزایش پیدا می‌کند که در این آزمایش سطح این آنزیم در خون اندازه گیری می‌شود.

سطح نرمال این آنزیم بین 7تا55 واحد در هر لیتر خون است و لازم به ذکر است میزان کم ALT در بدن نشانه نارسایی کبدی نیست.

آزمایش اسپارتات آمینو ترانسفراز(AST)

آنزیمی است که در بخش‌های مختلف بدن از جمله قلب، کبد و ماهیچه‌ها یافت می‌شود.

از آنجا که این آنزیم به تنهایی نمی‌تواند معرف وجود نارسایی در کبد باشد باید سطح افزایش آن به همراهALT بررسی شود و حتی ممکن است پزشک از ضریب ALT با AST برای تشخیص کمک بگیرد.

اگر کبد دچار مشکل شده باشد سطحAST در خون بالا می‌رود و این افزایش سطح می‌تواند نشانه‌ی اختلالات کبدی یا ماهیچه‌ای باشد.

سطح استاندارد این آنزیم در خون بین 8 تا 48 واحد در هر لیتر خون است و لازم به ذکر است که سطح کم تر از حد نرمال بینگر اختلالات کبدی نیست.

آزمایش آلکالین فسفاتاز(ALP)

آلکالین فسفاتاز آنزیمی است که در استخوان، کبد و کیسه صفرا یافت می‌شود.

این آزمایش معمولا همراه آزمایشات دیگر انجام می‌شود و سطح بالای ALP می‌تواند نشان دهنده‌ی مشکلات و نارایی‌های استخوانی، کبدی و کیسه صفراوی(انسداد کیسه صفرا) باشد.

کودکان و بزرگسالان(کسانی که بدن‌سازی می‌کنند) به دلیل رشد عضلات می‌توانند دارای سطح ALP بالایی باشند همچنین در دوران بارداری سطح این آنزیم در خون بالا می‌رود.

سطح طبیعی این آنزیم بین45 تا 115 واحد در هر لیتر خون است.لازم به ذکر است سطح کم این آنزیم می‌تواند به دلیل تزریق یا انتقال خون، کمبود زینک، سوءتغذیه و…باشد.

آزمایش‌هایی برای هپاتیت ویروسی مزمن (هپاتیت A، هپاتیت C و انواع دیگر هپاتیت)

3_ آزمایش قند خون صبحگاهی‌(ناشتا)

هدف از انجام این آزمایش برسی میزان قند خون به صورت ناشتا در بدن است اگر شما به کبدچرب مبتلا باشید میزان قند خون ما از حالت عادی بالاتر بوده یا در مواردی نادر پایین تر هم گزارش شده است.

میزان قند خون نرمال فرد باید بین 60 تا 99 میلی گرم در هر دسی لیتر خون باشد.

4_ تست غربالگری بیماری سلیاک در ابتدا لازم است با خود بیماری سلیاک آشنا شوید.

بیماری سلیاک یک بیماری تغذیه‌ای مزمن است که باعث اشکال در جذب مواد مغذی می شود. معمولا سایر اعضاء خانواده بیماران مبتلا به سلیاک نیز مستعد این بیماری هستند .

التهاب روده هنگامی آغاز می شود که یک بیمار سلیاکی شروع به خوردن غذاهای حاوی گلوتن می‌کند. گلوتن پروتئینی است که در گندم ، جو ، چاودار و خانواده حبوبات یافت می شود.

جودوسر برای بیماران سلیاکی مضر نیست اما در سلیاکی‌ها توصیه نمی شود. واکنش سیستم ایمنی برضد گلوتن باعث واکنش التهابی در دیواره روده می شود . در حالت طبیعی مخاط روده کوچک با میلیونها پرز (به نام میکروویلی) پوشیده شده که سطح جذب روده را افزایش می دهند .

در التهاب ناشی از سلیاک پرزهای روده کوچک موقتا آسیب می بینند که باعث کاهش جذب غذا می شود. وقتی گلوتن از غذا حذف شود التهاب کاهش می یابد و روده شروع به التیام یافتن می کند. پیشرفت علایم از یک بیمار به بیمار دیگر متفاوت است.

خود این بیماری می‌تواند نشان دهنده‌ی ابتلا به کبد چرب باشد و برای اطمینان از عدم ابتلای فرد به این بیماری علاوه بر آزمایش خون نیاز به انجام آندوسکوپی(دیدن داخل روده با استفاده از دوربین) و تهیه بایوپسی(برداشت نمونه و بررسی پاتولوژیک) وجود دارد.

5_ تست هموگلوبین A1C که نشان می دهد که قند خونتان تا حدی ثابت می ماند.

قندی که در جریان خون وجود دارد تمایل به اتصال به هموگلوبین (هموگلوبین مسئول حمل اکسیژن در خون است) در گلبول قرمز دارد این فرایند گلیکوزیلیشن (glycosylation) نامیده می شود. قند متصل شده به هموگلوبین در طی مدت 120 روز عمر گلبول پس می‌توان با سنجش این هموگلوبین میزان و میانگین قند خون سه ماه گذشته فرد را محاسبه کرد.

تست آزمایشگاهی ساده ای که میانگین میزان قند موجود در خون فرد را در 3 ماه گذشته نشان می دهد. آزمایش هموگلوبین A1C نشان می دهد که قند خون فرد مشکوک در طول این مدت به میزان نرمال نزدیک بوده یا از میزان نرمال بسیار بالاتر است. با این روش پزشک معالج ، قادر به بررسی کیفیت کنترل قند خون بیماران می باشد.

این آزمایش بیشتر برای افراد دیابتی توصیه می‌شود و آن‌ها باید دوبار در سال این آزمایش را انجام دهند.

این آزمایش در افراد مشکوک به بیماری کبد چرب نیز بسیار موثر و مفید است زیرا فردی که به دیابت مبتلا نیست ولی میزان قند خون بالایی دارد احتمالا به بیماری کبد چرب مبتلا می‌باشد.

6_ آزمایش نمایه‌ی لیپید (چربی) که میزان چربی های خون مانند کلسترول و تری گلیسیرید را اندازه گیری می کند. 6_ سونوگرافی می‌تواند بیماری کبد چرب همچنین آسیت و فیبروز کبدی را شان دهد ولی به دلیل هزینه‌ی زیاد معمولا انجام نمی‌شود.

معمولا زمانی فرد در سونوگرافی متوجه بیماری خود می‎‌شود که به دلایل دیگر اقدام به انجام سونوگرافی کرده است.

انواع کبد چرب

1- کبد چرب الکلی: که در این مدل دلیل ایجاد کبد چرب مصرف الکل است (alcoholic fatiy liver)

شایع‌ترین علت کبد چرب مصرف الکل به مقدار زیاد است.

با این حال محققان دریافته‌اند که کبد چرب الکلی حتی ممکن است در افرادی که میزان کمی از الکل مصرف می‌کنند نیز ایجاد شود. به طور کلی شانس افراد مصرف کننده الکل برای ابتلا به کبد چرب الکلی بسیار زیاد است.

2- کبد چرب غیر الکلی: اگر کبد چرب به دلیل مصرف الکل حاصل نشده باشد(Non alcoholic fatiy)

بر اساس آمار رسمی حداقل در ایران ابتلا به کبد چرب الکلی به مراتب کمتر از کبد چرب غیر الکلی است. این در حالی است که در دنیا کبد چرب الکلی که به دلیل مصرف الکل ایجاد می شود نگرانی های جدی برای دولت‌ها و سیستم‌های درمانی ایجاد کرده است.

در بسیاری از موارد پزشکان دقیقا نمی‌دانند چه چیزی باعث کبد چرب در افرادی که الکل نمی‌نوشند می‌شود.

کبد چرب غیر الکلی زمانی رخ می‌دهد که کبد در شکستن چربی‌ها دچار مشکل می‌شود و با جمع شدن چربی در بافت‌های کبد فرد دچار این بیماری می‌شود. این بیماری خود نیز به چند دسته تقسیم شده و در شدیدترین مراحل باعث سیروز کبدی(تشکیل بافت فیبروز در کبد) یا زخم و سپس نارسایی کبدی می‌شود.

از علل شایع کبد چرب غیر الکلی، چاقی، کلسترول بالا، دیابت، ژنتیک، تری‌گلیسیرید بالا، سندروم متابولیک(وجود مشکل ژنتیکی و همه جانبه در متابولیسم فرد)، کاهش وزن سریع و عوارض جانبی برخی از داروها مانند آسپرین، استروئید (هورمون‌هایی مانند استروژن، پروژسترون و داروی دگزامتازون)، تاموکسیفن (داروی مخصوص هورمون درمانی که در برخی سرطان‌ها نیز کاربد دارد)، تتراسیکلین و مصرف بیش از دوز توصیه شده از داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن (تیلنول) است.

3- کبد چرب زنان باردار: زنان باردار نیز می‌توانند در موارد بسیار نادری دچار کبد چرب شوند. جمع شدن چربی هنگام بارداری می‌تواند خطراتی جدی هم برای مادر و هم برای جنین داشته باشد. این بیماری می‌تواند باعث نارسایی کبدی، نارسایی کلیه، عفونت شدید یا خونریزی شود.

هرچند دلیل این بیماری کاملا شناخته نشده اما دانشمندان معتقدند این بیماری با هورمون‌های این دوران(هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون) در ارتباط است. علائم این بیماری در 3‌ماه سوم رخ داده و شامل حالت تهوع، استفراغ، درد در قسمت بالایی سمت راست شکم، زردی و خستگی و ضعف است.

این بیماری در زنان نیز قابل کنترل و درمان است.

دسته بندی مهم دیگری که برای کبد چرب در نظر گرفته می شود انواع این بیماری را بر اساس پیشرفت آن است.

احتمالا اگر خود یا اطرافیانتان دچار کبد چرب شده باشید می دانید که وقتی گفته می شود فرد به کبد چرب مبتلاست اصطلاحی به نام «گرید» نیز به آن اضافه می شود (به طور کلی واژه‌ی گرید برای سطح بیماری استفاده می‌شود). کبد چرب گرید های مختلفی دارد که بر اساس سطح پیشرفت بیماری مشخص می شوند.

انواع گریدهای کبد چرب

به طور کلی گریدهای (درجه‌های) مختلف کبد چرب به 3 بخش دسته‌بندی می‌شوند؛

• کبد چرب گرید 1
• کبد چرب گرید 2
• کبد چرب گرید 3 یا فیبروز کبدی

برای درمان کبد چرب باید به گرید آن توجه شود. هر کدام از این گریدها شرایط خاص خود را دارند و باید برای درمان آن‌ها به صورت هوشمندانه اقدام شود.

کبد چرب گرید 1

شاید برایتان جالب باشد که بدانید بسیاری از مردم به کبد چرب گرید 1 مبتلا هستند حتی بدون آنکه خودشان بدانند. به دلیل هزینه‌های گران سونوگرافی که یکی از روش‌های تشخیص کبد چرب است بسیاری از افراد در هنگام تست‌های سالانه یا انجام سونوگرافی به دلایل دیگر به کبد چرب گرید 1 خود پی می برند.

به این علت که گرید 1 این بیماری علائم بسیار خفیفی دارد در نتیجه تشخیص آن به صورت غیر آرمایشگاهی کار چندان ساده ای نیست.

ابتلا به کبد چرب گرید 1 به هیچ وجه خطرناک به شمار نمی رود. در واقع فردی که به کبد چرب گرید 1 مبتلا می شود تنها با یک زنگ خطر مواجه خواهد شد که باید برای درمان کبد چرب اقدام کند. در غیر این صورت ممکن است سطح پیشروی این بیماری بیشتری شده و خطراتی را برای فرد ایجاد خواهد کرد.

در بسیاری از مواد فرد مبتلا به کبد چرب گرید 1 بدون آنکه بداند درمان می شود. روش درمان کبد چرب گرید 1 بسیار ساده است و کافی است سبک زندگی غلط را به سمت سالم‌تر شدن تغییر مسیر بدهید. به مرور زمان شاهد بهبود و درمان کبد چرب گرید 1 خواهید بود.

کبد چرب گرید 2

مرحله بعدی این بیماری گرید 2 کبد چرب است. این سطح از بیماری نیز آنقدرها خطرناک نیست. افرادی هستند که سال‌ها به کبد چرب گرید2 مبتلا بوده‌اند و به سمت گرید‌های بالاتر و از دست دادن کبد هم نرفته‌اند.

اما طبیعتا اگر شما به پله دوم کبد چرب رسیده‌اید یعنی هنوز سبک زندگی شما دارای ایراداتی است که باید اصلاح شود. اگر زود به فکر اصلاح روند سبک زندگی به ویژه در تحرک و خوراک خود نباشید ممکن است مشکلات کبدی شما بیشتر شود.

درمان کبد چرب گرید 2 بسیار سخت تر از گرید 1 خواهد بود. در این گرید، علاوه بر چرب تر شدن کبد، آنزیم‌های کبدی (آنزیم‌هایی مانند ALTو AST) نیز بیشتر دچار مشکل می شوند.

برای تشخیص کبد چرب گرید 2 که به آن استئاتوهپاتیت غیر الکلی نیز گفته می شود بهترین راهکار استفاده از آزمایش خون (CBC و آزمایشات بررسی عملکرد کبدی)، سونوگرافی و در برخی مواد فیبرواسکن است. اگر به این بیماری مبتلا شده‌اید حتما باید هر 6 ماه یکبار ( یا حتی زودتر) برای انجام آزمایش و سونوگرافی اقدام کنید تا مبادا میزان پیشرفت بیماری سریعتر شده باشد.

در این شرایط به هیچ وجه به تشخیص‌های خانگی برای تشخیص بهتر یا بدتر شدن کبد چرب گرید 2 دل خوش نکنید.

چند راه کار برای درمان کبد چرب گرید 2

1- کاهش سطح کلسترول

هر طور که شده باید میزان کلسترول بدنتان را پایین بیاورید که یکی از بهترین راه‌ها در این زمینه رعایت رژیم غذایی و پرهیز از مصرف غذا‌های چرب، تنقلاتی مانند چیپس و پفک و پرهیز از مصرف نوشابه‌های گازدار است.

2- وزن خود را کم کنید

اگر به کبد چرب دچار شدید احتمالا وزنتان بالا است یا اگر هم وزن بالایی ندارید میزان توده‌ی چربی در اطراف شکم شما زیاد است سعی کنید با ورزش و رعایت رژیم غذایی حتما وزنتان را پایین بیاورید و تمرکز خود را بر روی کاهش میزان تود‌ه‌ی چربی اطراف شکم خود قرار دهید با انجام این کار می‌توانید به نتایج شگفت انگیزی برسید.

در حالت ایده آل از بین رفتن 10 درصد وزن بدن مطلوب است اما اگر حتی سه تا پنج درصد از وزن اولیه خود را از دست می دهید بهبود در عوامل خطر می تواند آشکار شود.

جراحی از دست دادن وزن نیز یک گزینه برای کسانی است که نیاز به از دست دادن مقدار زیادی از وزن دارند گزینه‌ی بسیار مناسبی است.

3- ورزش کنید

اگر به دنبال بهترین درمان برای کبد چرب هستید به ویژه اگر به کبد چرب نوع 2 مبتلا هستید بهتر است ورزش را در برنامه روزانه خود قرار دهید.

نیازی به انجام ورزش‌های سخت و طاقت فرسا نیست فقط با روزی نیم ساعت پیاده روی اما هر روز و به طور منظم می‌توانید کبد چرب گرید2 را درمان کنید.

به خاطر داشته باشید انجام منظم ورزش و هر روزه می‌تواند شما را برای درمان کبد چرب یاری کند.

4- مصرف الکل و دخانیات را متوقف کنید

اگر به مطالبی که تا اینجای کار به آن‌ها اشاره کرده‌ایم نگاهی بکنید متوجه خواهید شد که یکی از دلایل اصلی ابتلا به کبد چرب مصرف الکل است پس اگر می‌خواهید کبد چرب را درمان کنید دور مصرف الکل خط بکشید.

همچنین مصرف دخانیات می‌تواند شما را به کبد چرب غیر الکلی دچار کند پس از مصرف هر گونه دخانیات پرهیز کنید.

5- مصرف خود سرانه دارو را متوقف کنید

یکی از دلایل اصلی بروز کبد چرب مصرف خودسرانه و بی رویه قرص های شیمیایی است(مانند مسکن‌ها و آنتی بیوتیک‌هایی که خود سرانه مصرف می‌شوند)

بدتر آنکه برخی به دنبال دارو برای کبد چرب گرید 2  هستند اما به جای مراجعه به مواد طبیعی و راه کارهایی مانند ورزش به سراغ داروهای شیمیایی می روند.

به طور کلی در نظر داشته باشید که دارو اختصاصی درمان کبد چرب گرید 2  وارد بازار نشده است.

کبد چرب گرید 3

التهاب شدید در کبد، افزایش چربی و به هم ریختن آنزیم‌های کبدی باعث می شود تا فرد به مرور زمان یک گرید بالاتر رفته و به کبد چرب گرید 3 که به آن اصطلاحا فیبروز کبدی (از بین رفتن بافت اصلی کبد و جایگزین شدن آن با بافت فیبروز) گفته می شود برسد.

به طور قاطع می توان گفت که کبد چرب گرید 3 قابل درمان است اما ممکن است برخی آسیب‌های ایجاد شده بر روی کبد تا پایان عمر با فرد باقی بماند (مانند فیبروز کبدی) در نتیجه هر فردی که به کبد چرب مبتلا می شود باید تلاش کند تا این بیماری وارد فاز فیبروز کبدی نشود.

التهابات ایجاد شده در کبد چرب گرید 3 زخم هایی را بر روی کبد ایجاد می کنند که به آن فیبروز گفته می شود. برخی از این زخم‌ها به هیچ وجه قابلیت درمان ندارند اما کل کبد می تواند به شرایط گرید 2 یا حتی گرید 1 باز گردد.

پرهیزات و انجام دستورات پزشکی برای درمان کبد چرب گرید 3 اهمیت زیادی دارد. شما در لبه‌ی یک پرتگاه قرار می گیرید که اشتباهات ساده می تواند گرید کبد شما را بالاتر برده که دیگر جبران پذیر نیست.

بر خلاف کبد چرب گرید 1 و 2 که گفتیم آنقدرها خطرناک نیستند کبد چرب گرید 3 بسیار خطرناک است. به هیچ وجه نباید این سطح از چربی کبد و التهابات ایجاد شده در کبد را نادیده بگیرید. هرچند در این مرحله نیز کبد شرایط و اقدامات عادی خود را دارد اما نمی توانید ریسک کرده و این بیماری را به حال خود واگذارید. هرچه سریعتر باید روند درمان کبد چرب گرید 3 شروع شود.

به جرأت می توان گفت که علت اصلی بروز کبد چرب گرید3 عدم توجه به درمان کبد چرب گرید 2 است.

اگر در زمان مناسب به گرید 2 این بیماری توجه شود دیگر شاهد بروز مشکلاتی شدیدی مثل فیبروز کبد نخواهیم بود. البته برخی بیماری های زمینه ای مثل هپاتیت B، هپاتیت C و زردی نیز از جمله مواردی هستند که به ابتلا به کبد چرب گرید 3  کمک می کنند.

اضافه وزن، مصرف الکل و بالا بودن سطح کلسترول در کنار ابتلا به بیماری دیابت نیز از جمله عواملی است که فرد را به سمت گرید 3 کبد چرب سوق می دهد.

برخی مواد دیگر نیز ابتلا به کبد چرب گرید 3 را محتمل می کند؛ این موارد عبارتند از:

انسداد مجاری صفراوی که خود می‌تواند سبب یرقان یا زردی شود (انسداد مجاری صفراوی می‌تواند به دلیل سنگ کیسه صفرا یا سنگ مجاری به وجود بیاید)، نارسایی قلبی در حد مزمن، مصرف داروهای شیمیایی خاصی که اثبات شده بر روی روند بیماری کبد چرب و رساندن این بیماری به فیبروز کبدی نقش دارند که برخی از آن ها عبارتند از: آمیودارون، کلرپرومازین، متوتروکسات، تولبوتامید، ایزونیازید، متیل دوپا و اکسی فنیساتین.

برای درمان کبد چرب گرید3 مهم‌ترین نقش را همان درمان های کبد جرب گرید 2 برعهده دارند علاوه بر آن‌ها می‌توان در این مرحله از درمان های خوراکی طبیعی و داروهای شیمیایی بهره برد.

روش‌های پیشگیری و درمان کبد چرب

پرهیزهای غذایی، تکرار عادات خوب، رژیم‌های غذایی، استفاده از داروهای گیاهی می‌توانند در پیشگیری و درمان کبد چرب موثر باشند. توضیحات کامل این روش‌ها را در ادامه مطالعه فرمایید.

چه مواد غذایی سبب پیدایش و پیشرفت بیماری کبد چرب می‌شوند؟

گوشت قرمز

سعی کنید برای جلوگیری از ابتلا و پیشرفت بیماری کبد چرب از مصرف گوشت قرمز پرهیز کنید.

گوشت قرمز حاوی چربی‌های اشباع بالا و HDL است بنابراین افرادی که به بیماری کبد چرب دارند باید سعی کنند از مصرف آن اجتناب کنند. گوشت سفید (ماهی و مرغ) جایگزین خوبی برای گوشت قرمز می‌باشد.

غذاهای سرخ شده یا شور

غذاهای سرخ شده یا شور ممکن است کالری بدن را افزایش داده و خطر افزایش وزن را در پی داشته باشند.همچنین میزان روغن غیر اشباح یا ترانس در آن‌ها زیاد است و همین امر می‌تواند سبب آسیب به کبد و انباشت چربی در آن گردد.

قند و شکر

قند و شکر می‌تواند به افزایش قند خون و افزایش چربی در کبد کمک کنند.اگر می‌خواهید در درمان کبد چرب خود موفق باید یاش در آینده به این بیماری مبتلا نشوید حتما می‌بایست قند و شکر مصرفی خود را کاهش دهید زیرا کبد می‌تواند به سرعت قند اضافی را به چربی تبدیل کند.

اجتناب از قندهای دیگر از جمله فروکتوز (قند موجود در میوه‌ها)می‌تواند به کمتر کردن مقدار چربی در کبد کمک کند.

اضافه کردن ادویه‌جات اضافی و گیاهان به وعده غذایی یک راه عالی برای ساخت غذاهای طعم دهنده بدون نمک است.

سایر مواد غذایی که سبب ایجاد کبد چرب می‌شوند شامل: تخم مرغ نیمرو یا آب پز، آب آلوده، شیر آلوده، جگر سیاه گوسفند یا گاو (هر تکه از جگر سیاه دارای مقادیر زیادی دنبه است که در خود کلسترول بد دارد)، چای، پیاز داغ، سیر داغ، دوغ همراه غذا، آب همراه غذ، تنقلات شور، پفک، چیپس، یخمک،نمک زیاد، ترشیجات، سس، رب زیاد، روغن سرخ کردنی، غذای فریز شده و …

بهترین خوراکی‌های طبیعی برای درمان کبد چرب

سرکه سیب

یکی از خوراکی‌هایی که برای درمان کبد چرب مفید است و مصرف آن بشدت توصیه می‌شود سرکه سیب است.

این محصول علاوه بر کاهش میزان چربی کبد می‌تواند به کاهش وزن شما نیز کمک کند.همچنین سرکه سیب سبب بهبود عملکرد کبد و کاهش التهابات می‌شود.

یک قاشق غذاخوری سرکه‌ی سیب خام و تصفیه ‌نشده را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید. می‌توانید به آن عسل هم اضافه کنید. دوبار در روز و پیش از مصرف غذا آن را میل کنید. این کار را برای چند ماه ادامه بدهید.

لیمو ترش

این محصول به دلیل میزان بالای ویتامینC و آنتی اکسیدان‌هایی که دارد به کبد کمک می‌کند که آنزیم گلوتاتیون را بسازد که این آنزیم سبب دفع سموم از کبد خواهد شد.

همچنین نارنجین (از ترکیبات موجود در لیمو ترش) موجود در آن سبب بهبود و کاهش التهابات کبدی می‌شود. آب نصف یک لیموترش را در یک لیوان آب بریزید و آن را میل کنید (ریختن آب یک نصفه لیمو ترش در چایی می‌تواند از اثرات مخرب آن برای کبد بکاهد). این کار را دو یا سه بار در روز و به‌مدت چند هفته تکرار کنید. همچنین می‌توانید دو تا سه لیموترش را برش بزنید، در ظرف آبی بریزید و آن را در بازه‌های منظمی میل کنید.

گیاه قاصدک

برگ و ریشه‌ی این گیاه موجب کاهش میزان چربی‌های انباشته شده در کبد و بهبود عملکرد کبد می‌شود. پس حتما تلاش کنید این محصول را در رژیم غذایی خود قرار دهید.

عصاره‌ی برگ قاصدک می‌تواند در پیشگیری و درمان چاقی مرتبط با کبد چرب غیر الکلی مؤثر باشد.

یک قاشق چای‌خوری ریشه‌ی خشک‌ شده‌ی گیاه قاصدک را به یک فنجان آب داغ اضافه کنید. به‌ مدت 5 تا 10 دقیقه درپوشی روی آن بگذارید.

می‌توانید کمی عسل به آن بیفزایید تا از خواص عسل نیز بهره‌مند شوید و نوشیدنی‌تان را خوشمزه‌تر کنید. روزانه سه فنجان از این نوشیدنی را میل کنید. این کار را به‌ مدت چند هفته ادامه بدهید. همچنین می‌توانید از برگ قاصدک در سالادها و غذاها استفاده کنید.

اگر در دوران بارداری به ‌سر می‌برید یا به بیماری دیابت مبتلا هستید، از مصرف این گیاه خودداری کنید.

زرد چوبه

زردچوبه قدرت بدن در هضم چربی را بالا می‌برد بنابراین از تجمع چربی در کبد جلوگیری می‌کند. علاوه بر این زردچوبه به سم زدایی از کبد نیز کمک می‌کند.

یک‌ چهارم قاشق چای‌خوری پودر زردچوبه را در دو لیوان آب بریزید و بگذارید بجوشد. آن را دوبار در روز بنوشید. این نوشیدنی را به ‌مدت چند هفته مصرف کنید.

البته در مورد خواص و عملکرد زرد چوبه بر روی کبد نیاز به مطالعات بیشتری وجود دارد.

شیرین بیان

می‌توانید از شیرین بیان برای درمان بیماری‌های کبد، خصوصا کبد چرب غیرالکلی استفاده کنید. بر اساس تحقیقات صورت‌ گرفته عصاره‌‌ی ریشه‌ی گیاه شیرین بیان در کاهش فعالیت آنزیم‌های ترانس‌آمیناز (شامل آنزیم‌های آلانین آمینوترانسفراز و آسپارتات آمینوترانسفراز) در بیماری کبد چرب غیر الکلی مؤثر است. همچنین شیرین بیان از آثار منفی فلزات سنگین(مانندPd وHg) و سموم بر کبد جلوگیری می‌کند.

نصف قاشق چای‌خوری ریشه‌ی شیرین بیان را به یک فنجان آب داغ بیفزایید. روی آن درپوشی بگذارید و اجازه بدهید به ‌مدت 5 تا 10 دقیقه دم بکشد. سپس کمی عسل به آن اضافه کنید. این نوشیدنی را دوبار در روز میل کنید.

می‌توانید یک قاشق غذاخوری پودر شیرین بیان را با دو قاشق چای‌خوری عسل ترکیب و روزی یک‌بار آن را میل کنید. این کار را به ‌مدت چند هفته تکرار کنید.

قبل از مصرف مکمل‌های شیرین بیان، بهتر است با پزشکتان مشورت کنید چون ممکن است بعضی از این مکمل‌ها با داروهای فشار خون دیابت و داروهای کورتیکواستروئید(کورتون و دگزامتازون) تداخل دارویی داشته باشند.

گیاه خار مریم

خار مریم (ماری تیغال) با خاصیت سم‌زدایی بالای خود به بازسازی سلول‌ها و حفظ سلامت کبد کمک می‌کند. خار مریم می‌تواند میزان مرگ‌ومیر افرادی را که از نارسایی کبد رنج می‌برند کاهش دهد. خار مریم می‌تواند تأثیرات منفی مصرف الکل، آفات موجود در غذاها، فلزات سنگین در آبِ آشامیدنی، آلودگی هوا و حتی سموم را خنثی کند.

قرص لیورگل (Livergol) یکی از داروهای گیاهی برای نوسازی سلول‌ها و همچنین رفع مسمومیت‌های کبدی است که از عصاره گیاهی خار مریم تهیه شده است. این دارو از طریق تحریک سنتز پروتئین ریبوزومال باعث افزایش قدرت نوسازی سلول‌های کبدی شده لذا یک درمان کمکی کاملاً موثر برای مسمومیت‌های کبدی، هپاتیت‌ها، جلوگیری از پیشرفت سیروز کبدی و بخصوص کبد چرب خواهد بود. این دارو به صورت سه نوبت در روز و در هر نوبت یک قرص 140 میلی‌ گرمی و یا دو قرص 70 میلی‌ گرمی لیورگل همراه با آب میل می‌شود.

از عوارض قرص گیاهی لیورگل می‌توان به اختلالات گوارشی اشاره کرد.

آووکادو

بعضی یافته‌ها نشان می‌دهد که تاثیرات گیاه آوو کادو بر روی کبد همانند گیاه قاصدک است و موجب کاهش میزان چربی انباشت شده در کبد می‌شود.

آووکادو دارای مقادیر بسیار زیادی فیبر است که می‌تواند موجب جلوگیری از جذب و انباشت چربی در بدن می‌شود.

گریپ فروت

مانند لیمو ترش تاثیرات مثبت این محصول بر روی گریپ فروت کاملا اثبات شده است.

گریپ فروت حاوی آنزیمی است که باعث تحریک کبد شده و چربی‌ها و سموم را دفع می کند.

فیبر موجود در گریپ فروت موجب میشود که چربی کم تری در بدن جذب و انباشت شود و میتواند به کاهش وزن شما نیز کمک کند.

دارابی

دارابی حاوی میزان زیادی اسید مالیک و کاراتنوئید است که این دو ترکیب باعث تقویت و تمیزی کبد می شوند.همچنین این حصول می‌تواند سبب کاهش میزان چربی‌های انباشته شده در کبد بشود.

موز

مصرف موز به دلیلی میزان پتاسیم بالایی که دارد موجب بهبود عملکرد کبد و مقابله‌ی بدن با کبد چرب می‌گردد.

همچنین این محصول به کبد در دفع سموم به ویژه فلزات سنگین کمک شایانی می‌نماید.

قهوه

مصرف قهوه می‌تواند سبب کاهش میزان آنزیم های غیر طبیعی کبد شود وو این عملکرد می‌تواند موجب سم زدایی و بهبود عملکرد کبد و همچنین درمان و بهبود وضعیت کبد چرب شما می‌شود.

امگا 3

اسیدهای چرب امگا 3 در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب افزایش چربی‌های کبدی و میزان کلسترول HDL را بهبود می‌بخشد(و همین امر موجب کاهش میزان چربی انباشت در کبد می‌گردد). خوردن غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است به کاهش چربی کبد کمک کند.

این غذاها شامل ماهی قزل‌ آلا، ساردین، گردو و تخم کتان می‌شوند که شما می‌توانید آنها را در رژیم غذایی درمان کبد چرب خود بگنجانید.

عرق شاه‌تره، خارشتر و کاسنی

این عرقیجات به دلیل طبع سردی که دارند میتوانند در کاهش میزان کلسترول و چربی کبد به شما کمک فراوانی کنند.

همچنین این عرقیجات میتوانند میزان سم زدایی کبد شما را بالا ببرند. پس اگر به دنبال کاهش علائم و درمان کبد چرب خود هستید حتما این عرقیجات را در رژیم غذایی خود قرار دهید.

نوشیدن یک تا 2 لیوان ازیکی از عرقیات شاه‌تره، کاسنی و خارشتر یا ترکیبی از آن‌ها در طول روز احتمال ابتلا به بیماری‌ کبد را تقلیل می‌دهد و می‌تواند در درمان آن به شما کمک فراوانی بکند.

زنجبیل

یکی دیگر از شیوه های درمان کبد چرب و کاهش جذب چربی در بدن مصرف زنجبیل در برنامه‌ی غذایی هفتگی است. افرادی که در طول هفته 2 تا 3 بار زنجبیل استفاده می‌کنند می توانند از خواص درمانی آن در افزایش میزان متابولیسم و سوخت و ساز بدن و کاهش جذب چربی‌ها بهره‌مند شوند.

برای این منظور می‌توانید یک تکه زنجبیل را درون یک کاسه ماست رنده کرده و آن را بعد از صرف وعده‌های غذایی میل کنید.

چای سبز

نوشیدن چای سبز یا استفاده از عصاره این گیاه دارویی تاثیر زیادی در پیشگیری از تجمع و رسوب چربی ها در اطراف کبد دارد. ضمن آنکه می‌تواند به تسریع روند درمانی کبد چرب نیز کمک کند.

افرادی که احتمال و استعداد ابتلا به این بیماری در آن‌ها زیاد است مانند افراد چاق و کم تحرک می توانند با گنجاندن چای سبز در رژیم غذایی روزانه خود از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنند.

سویا را با گوشت قرمز عوض کنید.

جایگزین کردن سویا و پروتئین‌های گیاهی به جای پروتئین‌های حیوانی به ویژه گوشت قرمز می‌تواند تاثیر زیادی در کاهش جذب چربی و کلسترول در بافت کبد داشته باشد. از این رو به افراد مستعد ابتلا به کبد چرب و التهاب کبد توصیه می‌شود در طول هفته برای تهیه غذاهای خود از گوشت قرمز و سویا کنار هم استفاده کنند و مصرف گوشت قرمز را به حداقل برسانند.

خاکشیر

یکی دیگر از موثرترین و بهترین راه درمان کبد چرب در طب سنت، استفاده از خاکشیر می باشد که این گیاه دارویی بهترین گزینه برای پاکسازی کبد چربی و درمان شناخته شده است و شما می‌توانید خاکشیر را به همراه ترنجبین مخلوط کرده و آن را مورد استفاده قرار دهید.

ترکیب این دو گیاه با یک دیگر بسیار مفید بوده می تواند علاوه بر کاهش درد کبد مزاج خشک شما را نیز از بین برده و رطوبت مورد نیاز بدن را تامین کند. توجه داشته باشید که خاکشیر از قدیمی‌ترین راه‌های درمان کبد چرب در طب سنتی بوده است.

درمان دارویی بیماری کبد چرب چیست؟

به طور کلی بیماری کبد چرب درمان دارویی اختصاصی ندارد و بهترین را برای کنترل و درمان این بیماری تغیر رفتار و عادات غلط زندگی و همچنین کاهش وزن و انجام ورزش است.

درمان‌های دارویی که برای کبد چرب توصیه می‌شود استفاده از ویتامین E، متفورمین، استاتین‌ها و تیازولیدن دیون‌ها مانند پیوگلیتازون می‌باشد.

ویتامین E:

ویتامین E اثر ضد اکسیدان دارد و می‌تواند با افزایش سوخت و ساز چربی‌ها در درمان کبد چرب مورد استفاده قرار گیرد. البته مصرف آن در دراز مدت توصیه نمی‌شود و بهتر است همراه با آن از اسیدفولیک و ویتامین C استفاده شود.

برای دریافت ویتامین E مورد نیاز خود می‌توانید از مواد غذایی مانند:گوشت غاز، شاه میگو،خرچنگ، بادام، پسته، انبه، کیووی، زیتون پرورده،زرد آلو و ….. استفاده کنید.

متفورمین:

شاید متفورمین را به عنوان دارویی برای بیماران دیابتی بشناسید ولی باید بدانید این دارو برای بیماری کبد چرب در موارد سطح بالای بیماری قابل استفاده است.

متفورمین سبب کاهش میزان قند خون و افزایش جذب قند خون توسط سلول‌های بدن می‌شود و همین امر می‌تواند تبدیل چربیکب به قند را در بدن سرعت ببخشد که به دنبال آن میزان چربی کبد شما کاهش میابد.

تداخلات دارویی متفورمین:

سایمتیدین، آمیلوراید، بلوک کننده های کانال کلسیم، دیگوکسین، مرفین، پروکائین آمید، کینین، رانیتیدین، تریامترن، تری متوپریم و وانکومایسین که توسط انتقال توبولار کلیوی دفع می‌شوند ‌غلظت پلاسمایی متفورمین را افزایش داده و با کلیرانس(پاکسازی) کلیوی آن تداخل می‌کنند.

عوارض داروی متفورمین:

مصرف متفورمین می‌تواند باعث سوءهاضمه سرفه وگرفتگی صدا،‌ کاهش اشتها، اسهال، تنفس سریع و غیرعمیق،‌ تب و لرز، کمر درد و پهلو درد،‌ درد عضلانی، مشکلات دفع ادرار و سوزش ادرار شود. همچنین خواب‌آلودگی، اضطراب، تاری دید، احساس تنگی در قفسه سینه،‌ عرق سرد،‌ اغما، گیجی،‌ پوست رنگ پریده،‌ افسردگی، تنگی نفس، سرگیجه، بالا رفتن ضربان قلب و نبض،‌ احساس گرما،‌ سردرد،‌ احساس گرسنگی، ‌تعریق زیاد،‌ تهوع،‌ عصبی شدن،‌ دیدن کابوس شبانه و قرمزی پوست صورت، گردن و بالاتنه از دیگر عوارض این دارو هستند.

پیوگلیتازون

مانند متفورمین دارویی است که برای بیماران دیابتی توصیه می‌شود ولی می‌تواند در درمان بیماران مبتلا به کبد چرب نیز موثر واقع شود.

این دارو میزان تاثیر انسولین بر روی سلول‌‌های بدن در جذب قند خون را افزایش می‌دهد و همین امر باعث تبدیل چربی جمع شده در کبد به قند و کاهش میزان چربی کبد می‌گردد.

دارو پیوگلیتازون تجویز خوراکی سریعا از دستگاه گوارش جذب می شود (فراهم زیستی بالای 80%). نیمه عمر دارو حدود 7 ساعت ( برای متابولیت ها حدود 24 ساعت) است و بیش از 99% به پروتئین های پلاسما متصل می شود.

تداخل دارویی:

الف- این دارو اثرات داروهای ضد بارداری خوراکی را کاهش می دهد.
ب- کتوکونازول سبب مهار متابولیسم پیوگلیتازون و افزایش اثرات این دارو می شود.
ج- مصرف همزمان این دارو با انسولین احتمال بروز نارسایی قلبی را افزایش می دهد.

عوارض دارو:سر درد، فارنژیت (عفونت و التهاب ناحیه‌ی حلق و گلو را می‌گویند)، سینوزیت (عفونت سینوس‌های بدن را می‌گویند) و عفونت دستگاه تنفس فوقانی.

نکته‌ی بسیار مهم: میزان دوز مصرفی دارو‌های ذکر شده باید توسط پزشک توصیه گردد و برای مصرف آن‌ها نیاز به نسخه‌ی پزشک می‌باشد.

در پایان بازهم ذکر می‌کنیم که بیماری کبد چرب را‌ه‌حل دارویی اختصاصی ندارد و بهترین روش برای مقابله با آن تغیر در عادات رفتاری غلط و رعایت رژیم غذایی است.

بیشتر بخوانید

بهترین راه های جلوگیری از افسردگی [ پیشگیری تا درمان ]
بهترین راه‌های تقویت حافظه [ تقویت حافظه و تمرکز ]
بهترین روش برای ترک سیگار [ از شر سیگار خلاص شوید ]
بهترین راه‌های تقویت سیستم ایمنی بدن چیست؟ [ نکات کلیدی ]