تاریخ همیشه حرفهای ناگفته زیادی برای گفتن دارد. از قهرمانانی که در دل بحران‌ها ایستادگی کردند، تا اتفاقاتی که سرنوشت یک ملت را تغییر دادند. در این میان، سریال های تاریخی ایرانی با بازسازی هوشمندانه گذشته روایتی دیدنی از تاریخ به تصویر می‌کشند و مخاطب را با فرهنگ، افتخار و پیچیدگی‌های اجتماعی آن دوران آشنا می‌کنند.
باتوجه‌به ارزش بالای این ژانر در صنعت فیلم و سریال قصد داریم بهترین سریال های تاریخی ایرانی را در یک لیست جامع به شما همراهان ویدو معرفی کنیم. آثاری که نه‌تنها از نظر روایت و کارگردانی درخشان ظاهر شدند، بلکه توانستند دل مخاطب را هم به‌دست آورند. اگر به سفر در دل تاریخ ایران علاقه‌مندید، با ما همراه باشید تا سریال‌هایی را مرور کنیم که هرکدام گریزی به گذشته پرماجرای سرزمین‌مان است.
سریال تاریخی ایرانی جیران
- سال اکران: 1400 – 1402
- ژانر: عاشقانه، تاریخی
- کارگردان: حسن فتحی
- بازیگران: پریناز ایزدیار، بهرام رادان، امیرحسین فتحی
- تعداد قسمت: 52 قسمت
جیران که می‌توان آن را به‌عنوان سریال قاجاری جدید در نظر گرفت، روایتی عاشقانه در دل یکی از پرتنش‌ترین دوره‌های تاریخ است. داستان از روزهای پس از قتل امیرکبیر آغاز می‌شود؛ دورانی که ناصرالدین شاه جوان در اوج قدرت با دختری به نام خدیجه خانم تجریشی معروف به جیران، آشنا می‌شود. این آشنایی سرآغاز عشق پر تب‌وتابی است که نه‌تنها زندگی شخصی شاه را دگرگون می‌کند، بلکه فضای سیاسی و اجتماعی دربار را نیز تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
ساخته حسن فتحی و احسان جوانمرد گرچه در دل تاریخ شکل می‌گیرد؛ اما بیشتر از آن‌که یک روایت مستند از گذشته باشد، اثری دراماتیک و عاشقانه است. داستانی که براساس حال‌وهوای آن دوره ساخته شده و بیش از وفاداری بی‌چون‌وچرا به اسناد تاریخی، دغدغه روایت یک ماجرای احساسی را دارد.
این سریال به‌دور از وسواس‌های تاریخی، سعی دارد با زبانی روایی و نمایشی مخاطب را وارد فضای آن دوران کند. هرچند ممکن است تصویر جیران و ناصرالدین شاه در آن با واقعیت تاریخی تفاوت‌هایی داشته باشد؛ اما هدف نهایی نه یک روایت مستند، بلکه خلق یک جهان عاشقانه و نمایشی است.
سریال خاتون
- سال اکران: 1400 – 1401
- ژانر: عاشقانه، تاریخی
- کارگردان: تینا پاکروان
- بازیگران: مهران مدیری، نگار جواهریان، بابک حمیدیان، اشکان خطیبی
- تعداد قسمت: 23 قسمت
خاتون اولین سریال از سه‌گانه تاریخی تینا پاکروان است که با روایتی عاشقانه در یکی از پرتنش‌ترین دوران‌های تاریخ معاصر ایران یعنی جنگ جهانی دوم شکل می‌گیرد. با وجود اعلام بی‌طرفی ایران در این دوران، کشور به دو منطقه اشغالی تقسیم شد؛ شمال تحت کنترل شوروی و جنوب در تصرف بریتانیا قرار گرفت.
داستان درباره زنی بختیاری به‌نام خاتون که با شیرزاد ملک افسر نظامی دوره رضاشاه ازدواج کرده است؛ اما شرایط سیاسی پیچیده باعث می‌شود زندگی‌شان دستخوش بحران‌های جدی شود. خاتون به دلایل مختلف سیاسی بارها بازداشت و شیرزاد با فشار مقامات شوروی مجبور به جدایی از او و تحویل همسرش به ارتش می‌شود.
خاتون با کمک مردی به نام رضا فخار از گیلان فرار می‌کند و به تهران می‌رود. در ادامه، او درگیر ماجرایی احساسی بین خود، رضا و شیرزاد می‌شود. مثلث عشقی‌ای که تصمیم‌های بزرگ و احساسات عمیق را در دل تاریخ شکل می‌دهد.
این مجموعه که به‌عنوان بهترین سریال عاشقانه ایرانی شناخته می‌شود با فضاسازی تاریخی دقیق، بازی قدرتمند بازیگران و موسیقی تاثیرگذار کیهان کلهر داستان زنانی را به تصویر می‌کشد که برای عشق، وطن‌دوستی و آزادی‌خواهی مبارزه می‌کنند.
سریال گیل دخت
- سال اکران: 1401 – 1402
- ژانر: درام، تاریخی
- کارگردان: مجید اسماعیلی
- بازیگران: سعید راد، میترا رفیع، محمود پاک‌نیت
- تعداد قسمت: 60 قسمت
سریال گیل‌دخت درامی تاریخی است که داستان تقابل عشق، قدرت و سنت را در یکی از حساس‌ترین دوره‌های تاریخ ایران روایت می‌کند. محور اصلی قصه، زندگی گلنار، دختر تقی خان، یکی از خانهای قدرتمند گیلان، است که عاشق اسماعیل میرشکار، یار قدیمی خانواده، می‌شود. این عشق در مقابل خواستگاری آصف میرزا، برادرزاده مظفرالدین شاه، قرار می‌گیرد.
عشق مخفیانه گلنار و اسماعیل در میان محدودیت‌ها و مخالفت‌های خانوادگی شکل می‌گیرد، اما وقتی این رابطه آشکار می‌شود، اسماعیل به دستور پدر گلنار دستگیر و شکنجه می‌شود. تنها مداخله خانم گل، دایه قدیمی تقی خان، او را از خطر نجات داده و به تبعید موقت می‌فرستد.
با بازگشت ناگهانی اسماعیل برای هشدار درباره توطئه‌های آصف میرزا، تنش‌ها دوباره اوج می‌گیرد و داستان به نقطه عطف خود می‌رسد. سریال تلفیقی است از درام عاشقانه و تاریخی که با بازی قوی و فضاسازی دقیق، تجربه‌ای ملموس و تاثیرگذار ارائه می‌دهد.
سریال ایرانی تاریخی شهرزاد
- سال اکران: 1394 – 1397
- ژانر: درام، تاریخی، عاشقانه
- کارگردان: حسن فتحی
- بازیگران: علی نصیریان، ترانه علیدوستی، شهاب حسینی
- تعداد قسمت: 59 قسمت
سریال شهرزاد پس از سال‌ها هنوز هم به‌عنوان بهترین سریال نمایش خانگی ایرانی شناخته می‌شود. داستان در بستر حوادث تاریخی سال ۱۳۳۲ و همزمان با وقایع ملی شدن صنعت نفت و کودتای 28 مرداد شکل می‌گیرد. در مرکز ماجرا، شهرزاد دانشجوی پزشکی و فرهاد روزنامه‌نگار و دانشجوی ادبیات قرار دارند که عاشق یکدیگرند و قصد ازدواج دارند؛ اما شرایط سیاسی و دخالت افراد صاحب‌نفوذ زندگی آنها را دستخوش تغییر می‌کند.
بزرگ‌آقا، پدرزن قباد، با نفوذ خود فرهاد را از اتهام مرگ‌بار سیاسی نجات می‌دهد؛ اما این لطف بی‌هزینه نیست. او در خانواده‌اش به دنبال وارث است و از ازدواج بی‌ثمر دخترش شیرین با قباد ناراضی است. به‌همین‌دلیل تصمیم می‌گیرد شهرزاد را بدون در نظر گرفتن رضایتش به‌عنوان همسر دوم او معرفی کند، درحالی‌که شهرزاد عاشق فرهاد است.
ازدواج اجباری، جدایی دردناک از فرهاد، تقابل با شیرین، زن اول قباد و ورود شهرزاد به خانهای پر از راز و نفوذ، زمینه‌ساز حوادث تلخ و پیچیده‌ای می‌شود که درطول سریال به‌تدریج آشکار می‌شوند.
سریال شهریار
- سال اکران: 1386
- ژانر: درام، تاریخی، زندگینامه
- کارگردان: کمال تبریزی
- بازیگران: اردشیر رستمی، سیروس گرجستانی، امیرکاوه آهنین جان
- تعداد قسمت: 34 قسمت
در ادامه فهرست سریال های تاریخی ایرانی به معرفی مجموعه محبوب و قدیمی شهریار می‌پردازیم. این مجموعه زندگی سید محمدحسین بهجت تبریزی، معروف به شهریار، شاعر برجسته و ترک‌زبان ایرانی را از کودکی تا سال‌های پایانی عمرش روایت می‌کند.
داستان مجموعه در سه دوره مختلف زندگی شهریار رخ می‌دهد و فرازونشیب‌های دوران کودکی، جوانی و میانسالی او را به تصویر می‌کشد. روایت از سال‌های پایانی حکومت قاجار آغاز می‌شود؛ زمانی که پدر شهریار، سید اسماعیل، پس از فقدان چند فرزندش در جریان جنگ‌ها و آشوب‌های آن دوره، تصمیم می‌گیرد آخرین فرزندش را به روستایی امن بفرستد. در آن روستا شهریار با ابراهیم ادیب آشنا می‌شود؛ شخصیتی که نقش مهمی در شکل‌گیری فکری و ادبی او دارد.
بازی درخشان اردشیر رستمی در نقش جوانی شهریار و زنده‌یاد سیروس گرجستانی در نقش میانسالی و پیری او، تصویری دقیق و قابل‌لمس از زندگی این شاعر ارائه می‌کند. این سریال فراتر از روایت زندگی شخصی، تلاش‌های ادبی، دلبستگی‌ها، ناکامی‌ها و تاثیرات اجتماعی و سیاسی دوران او را نیز به نمایش می‌گذارد و برای علاقه‌مندان به ادبیات و تاریخ معاصر ایران اثری ارزشمند است.
سریال مختارنامه
- سال اکران: 1389 – 1390
- ژانر: تاریخی، حماسی
- کارگردان: داوود میرباقری
- بازیگران: فریبرز عرب نیا، فرهاد اصلانی، مهدی فخیم زاده
- تعداد قسمت: 40 قسمت
مختارنامه، از شناخته‌شده‌ترین سریال‌های تاریخی تلویزیون ایران است که زندگی و قیام مختار بن ابوعبید ثقفی را به تصویر می‌کشد؛ مردی که پس از واقعه عاشورا به خون‌خواهی امام حسین (ع) و یاران وفادارش قیام می‌کند.
فیلم‌برداری این اثر تاریخی و حماسی از سال ۱۳۸۳ آغاز و تا سال ۱۳۸۸ ادامه داشت و در مناطق مختلفی ازجمله تهران، قزوین، ورامین، شاهرود، شوشتر و بیابان‌های اطراف طرود انجام شد. این مجموعه دارای حدود ۷۰۰ سکانس است که نزدیک به ۱۰۰ سکانس آن مربوط به پنج نبرد مهم در جریان داستان است.
داستان سریال از دوران خلافت امام حسن مجتبی (ع) آغاز می‌شود. پس از مجروح‌شدن امام حسن و رفتن ایشان به مدائن، مختار به دستور عمویش، سعد بن مسعود ثقفی (حاکم مدائن)، مأمور محافظت از امام می‌شود. پس از شهادت امام حسن (ع)، روایت به تحولات سال ۶۰ هجری، مرگ معاویه و به خلافت رسیدن یزید و وقایع مربوط به عدم بیعت امام حسین (ع) می‌پردازد.
در نهایت با گذشت پنج سال از فاجعه کربلا، مختار ثقفی با هدف گرفتن انتقام خون شهدای کربلا، به رهبری قیامی بزرگ برمی‌خیزد. این اثر که همواره به‌عنوان یکی از بهترین سریال های مذهبی ایرانی شناخته می‌شود، با دقت در بازآفرینی رخدادهای سیاسی و مذهبی آن دوران، تصویری پرشور و مستند از شخصیت مختار ثقفی و آرمان‌های او ارائه می‌دهد.
سریال در چشم باد
- سال اکران: 1388 – 1389
- ژانر: ملودرام، تاریخی
- کارگردان: مسعود جعفری جوزانی
- بازیگران: پارسا پیروزفر، ستاره صفرآوه، سعید نیک‌پور
- تعداد قسمت: 44 قسمت
در چشم باد از بهترین سریال ایرانی در ژانر تاریخی، حماسی و خانوادگی است که به‌دلیل هزینه‌های بالا و کیفیت ساخت، در ردیف آثار فاخر (الف ویژه) قرار می‌گیرد. داستان این مجموعه زندگی بیژن ایرانی و خانواده‌اش را در سه دوره مهم تاریخ ایران روایت می‌کند؛ قیام جنگل و به‌قدرت‌رسیدن رضا شاه، اشغال ایران در جنگ جهانی دوم و انقلاب ۱۳۵۷ همراه با جنگ ایران و عراق.
داستان با قیام میرزا کوچک‌خان جنگلی در گیلان آغاز می‌شود و به‌مرور تاریخ معاصر ایران را از دوره قاجار تا دوران جمهوری اسلامی و آزادسازی خرمشهر پیش میبرد. این روایت گسترده تصویری جامع از تحولات سیاسی و اجتماعی کشور در صد سال گذشته ارائه می‌دهد.
در چشم باد جزو بزرگ‌ترین پروژه‌های تلویزیونی ایران است که فیلم‌برداری آن از مهر ۱۳۸۲ شروع و تا اواخر ۱۳۸۷ ادامه داشت. بیش از ۴۸۰ لوکیشن مختلف در شهرهای ایران و حتی ایالات متحده آمریکا محل تصویربرداری این سریال بودند، که نشان‌دهنده وسعت و دقت تولید آن است.
سریال روزگار قریب
- سال اکران: 1386 – 1387
- ژانر: ملودرام، تاریخی
- کارگردان: کیانوش عیاری
- بازیگران: مهدی هاشمی، مهران رجبی، ناصر هاشمی
- تعداد قسمت: 36 قسمت
سریال ایرانی تاریخی روزگار قریب که از محبوب‌ترین تولیدات تلویزیونی محسوب می‌شود، زندگی پرپیچ‌وخم دکتر محمد قریب، بنیان‌گذار تخصص پزشکی کودکان در کشور، را به تصویر می‌کشد.
داستان از سال ۱۲۹۵ آغاز می‌شود، وقتی قریب تحصیلات ابتدایی خود را آغاز می‌کند و تا سال ۱۳۵۳، زمان درگذشت او، ادامه پیدا می‌کند. در این مسیر، زندگی دکتر قریب در بستر رویدادهای مهمی مانند کودتای رضاخان، قحطی تهران در جنگ جهانی دوم و حضور نیروهای متفقین در ایران روایت می‌شود.
فیلم‌برداری این سریال از اواخر سال ۱۳۸۱ شروع و تا پاییز ۱۳۸۶ ادامه داشت و بیشتر صحنه‌ها در شهرک سینمایی غزالی ساخته شد. روزگار قریب با رویکردی مستندگونه و بیوگرافی، تصویری دقیق و ملموس از زندگی یکی از چهره‌های تاثیرگذار علم پزشکی ایران ارائه می‌دهد و ارتباطی عمیق با تاریخ معاصر کشور برقرار می‌کند.
سریال نردبام آسمان
- سال اکران: 1388
- ژانر: بیوگرافی، تاریخی
- کارگردان: محمدحسین لطیفی
- بازیگران: وحید جلیلوند، برزو ارجمند، رحیم نوروزی
- تعداد قسمت: 22 قسمت
مجموعه تلویزیونی نردبام آسمان داستان زندگی غیاث‌الدین جمشید کاشانی، منجم و ریاضی‌دان برجسته ایرانی را از کودکی تا زمان مرگ تراژیکش روایت می‌کند. این سریال با نمایش سال‌های ابتدایی زندگی جمشید، پسری باهوش و پرجنب‌وجوش، چالش‌ها و مشکلاتی را که در مسیر رشد فکری‌اش با آنها روبه‌رو می‌شود، به تصویر می‌کشد.
در این مسیر، جمشید با ماجراهای پیچیده‌ای مانند مواجهه با گروهی از دزدان، دستگیری به اتهام همکاری با آنها و برخورد با جادوگری مرموز همراه با دخترش آی بانو دست‌وپنجه نرم می‌کند. این بخش از داستان تلفیقی از عشق، رمزوراز و تنش‌های دراماتیک است. با گذشت زمان و ارائه پیش‌بینی دقیق کسوف و نگارش آثار علمی، جمشید به چهره‌ای شناخته‌شده در عرصه علم تبدیل می‌شود و به همراه خانواده و دوستان به سمرقند می‌رود تا در دربار الغ‌بیگ، حاکم دانش‌دوست آن زمان، به فعالیت بپردازد.
این اثر با نگاهی داستانی و تاریخی، زندگی یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان ایرانی را به گونه‌ای ملموس و جذاب بازگو می‌کند و مبارزه او برای دستیابی به حقیقت و دانش را به تصویر می‌کشد.
سریال تاریخی ایرانی امیرکبیر
- سال اکران: 1363 – 1364
- ژانر: تاریخی
- کارگردان: سعید نیک‌پور
- بازیگران: سعید نیک‌پور، فخری خوروش، محمد مطیع
- تعداد قسمت: 12 قسمت
امیرکبیر از بهترین سریال تاریخی دهه 60 ایران به‌شمار می‌رود که در ۱۲ قسمت تهیه و پخش شد. داستان از مرگ محمدشاه قاجار و تاج‌گذاری ناصرالدین شاه (با بازی ایرج راد) آغاز می‌شود و در ادامه، به شرح اصلاحات گسترده و تلاش‌های امیرکبیر برای نوسازی کشور می‌پردازد.
تاسیس مدرسه دارالفنون، انتشار روزنامه وقایع اتفاقیه، مبارزه با فساد و تلاش برای پیشرفت علمی و فرهنگی کشور ازجمله اقدامات ارزشمند امیرکبیر است که در این مجموعه به‌تصویر کشیده شده‌اند. بااین‌حال، درباریان و مخالفان اصلاحات با توطئه‌چینی‌های پیاپی، زمینه‌ساز برکناری و تبعید امیرکبیر به کاشان شدند و در نهایت او را به قتل رساندند. این سریال همچنان از نمونه‌های موفق اقتباس سریال های تاریخی ایرانی قدیمی محسوب می‌شود که ارزش تماشا دارد.
سریال پهلوانان نمیمیرند
- سال اکران: 1377
- ژانر: تاریخی
- کارگردان: حسن فتحی
- بازیگران: جمشید مشایخی، فخری خوروش، فریماه فرجامی
- تعداد قسمت: 25 قسمت
سریال پهلوانان نمیمیرند با الهام از فضای اجتماعی دوران قاجار ساخته شد و یک داستان جنایی پررمزوراز را در بستری تاریخی روایت می‌کند. ماجرای سریال از قتل پهلوان اول پایتخت آغاز می‌شود؛ آن هم در روزگاری که ورزش پهلوانی و اخلاق پهلوانی در میان مردم تهران جایگاه ویژه‌ای دارد.
در ادامه، با کشته شدن پهلوان جواد (با بازی حمید مظفری)، فضای شهر ملتهب‌تر می‌شود و پهلوان نصرت (ایفای نقش توسط عبدالرضا اکبری)، پسر مرحوم پهلوان خلیل (با بازی جمشید مشایخی) تصمیم می‌گیرد حقیقت این قتل‌ها را کشف کند. تحقیقات نصرت نشان می‌دهد که پشت این جنایات، پهلوان اسد (هادی مرزبان) و گروه او قرار دارند؛ کسی که بعدها با نماینده روسیه در ایران (رضا فیاضی) نیز متحد می‌شود تا اهداف سیاسی و شخصی خود ازجمله توطئه برای قتل مهدی واعظ را پیش ببرد.
این مجموعه به‌دلیل داستانی منسجم، شخصیت‌پردازی دقیق، بازی قوی و فضاسازی موفق تاریخی یکی از بهترین سریال های قدیمی ایرانی دهه 70 به‌شمار می‌رود و ازجمله آثاری است که نام حسن فتحی را در فهرست برترین کارگردانان ایران تثبیت کرد.
سریال بانوی عمارت
- سال اکران: 1397
- ژانر: تاریخی، عاشقانه
- کارگردان: عزیزالله حمیدنژاد
- بازیگران: مریم مومن، پانته‌آ پناهی‌ها، حسام منظور
- تعداد قسمت: 34 قسمت
مجموعه محبوب بانوی عمارت با استقبال گسترده مخاطبان روبه‌رو شد و توانست در فهرست سریال های عاشقانه تاریخی ایرانی جایگاه ویژه‌ای پیدا کند. داستان سریال درباره شاهزاده‌ای قجری به‌نام میرزا ارسلان قوانلو قاجار است که تلاش می‌کند در ساختار قدرت دولت قاجار به مقام و منصب سیاسی دست پیدا کند.
در این مسیر، او عاشق دختری به نام فخرالزمان می‌شود و با او ازدواج می‌کند. داستان عاشقانه آنها در بستری از وقایع اجتماعی و سیاسی دوره ناصرالدین شاه تا مظفرالدین شاه روایت می‌شود. این مجموعه با بهره‌گیری از یک داستان جذاب به‌خوبی فضای فرهنگی، اجتماعی و سبک زندگی مردم دوران قاجار را به‌تصویر می‌کشد.
بازی چشمگیر حسام منظور در نقش شازده ارسلان و مریم مومن در نقش فخرالزمان، نقش زیادی در محبوبیت این مجموعه داشت و باعث شد این دو بازیگر به چهره‌هایی شناخته‌شده تبدیل شوند. یکی از نقاط قوت سریال، تاکید بر این نکته است که هیچ شخصیتی کامل نیست و تغییر و بلوغ شخصیت‌ها بخش مهمی از مسیر روایت را تشکیل می‌دهد.
معرفی سریال های تاریخی ایرانی معروف
در این مطلب به بررسی و معرفی تعدادی از بهترین سریال های تاریخی ایرانی پرداختیم؛ آثاری که هر یک با روایت‌هایی دقیق و هنرمندانه، توانستند بخش مهمی از فرهنگ، هنر و تاریخ ایران را به تصویر بکشند و همزمان مخاطبان زیادی را جذب کنند. این سریال‌ها نه‌تنها لحظات جذاب و سرگرم‌کننده‌ای فراهم می‌کنند، بلکه شناخت عمیق‌تری از وقایع و شخصیت‌های تاریخی به بیننده ارائه می‌دهند.
از همراهی شما سپاسگزاریم و مشتاقانه منتظر دریافت نظرات و پیشنهادهای شما هستیم. شما کدام یک از این آثار را بیشتر دوست داشتید و به نظر شما کدام سریال تاریخی دیگر شایسته حضور در این فهرست هستند؟ دیدگاه‌های شما برای ما ارزشمند است و به غنای این نوشتار کمک خواهد کرد.
