فیلم آخرین وسوسه مسیح – The Last Temptation of Christ
- سال اکران: 2006
- کارگردان: Martin Scorsese
- بازیگران: Willem Dafoe, Harvey Keitel, Barbara Hershey
- امتیاز ای ام دی بی (IMDb): 7.5
- امتیاز راتن تومیتوز (Rotten Tomatoes): 82%
- باکس آفیس: 760 میلیون دلار
مارتین اسکورسیزی این درام مذهبی حماسی را کارگردانی کرد. فیلم، اقتباسی از رمان بحث‌برانگیز نیکوس کازانتزاکیس است و در فهرست 250 فیلم ممنوعه تاریخ قرار دارد. The Last Temptation of Christ زندگی شخصی عیسی مسیح و وسوسه نهایی او بر صلیب را به تصویر می‌کشد. این فیلم به دلیل نمایش تردیدها و امیال انسانی عیسی، از جمله تصورات جنسی، واکنش‌های تند مذهبی را در پی داشت و در برخی کشورها از جمله یونان، آفریقای جنوبی، ترکیه، مکزیک، شیلی، آرژانتین، فیلیپین و سنگاپور ممنوع شد. با وجود این جنجال‌ها، منتقدان از فیلم استقبال کردند و اسکورسیزی نامزد اسکار بهترین کارگردانی گردید.
داستان مردی را نشان می‌دهد که با سرنوشت الهی خود و وسوسه‌های زندگی زمینی درگیر است و در نهایت بر “آخرین وسوسه” غلبه می‌کند. تصویربرداری درخشان، موسیقی متن تحسین‌شده پیتر گابریل و جسارت کارگردانی «آخرین وسوسه مسیح» را به یکی از مهم‌ترین آثار مذهبی سینما تبدیل کرد.
سینمایی یک فیلم صربستانی – A Serbian Film
- سال اکران: 2006
- کارگردان: Srđan Spasojević
- بازیگران: Srđan Todorović, Sergej Trifunović, Jelena Gavrilović
- امتیاز ای ام دی بی (IMDb): 4.9
- امتیاز راتن تومیتوز (Rotten Tomatoes): 47%
- باکس آفیس: 1.550 دلار
«فیلم صربستانی»، ساخته سرژان اسپاسویویچ، بی‌شک یکی از بحث‌برانگیزترین آثار تاریخ سینماست که به دلیل محتوای عمیقا آزاردهنده‌اش، در فهرست ۲۵۰ فیلم ممنوعه تاریخ جای گرفته است. این فیلم، تولید کشور صربستان، داستان زندگی یک بازیگر سابق فیلمهای بزرگسال را روایت می‌کند که برای تضمین آینده مالی خانواده‌اش، به پروژه سینمایی به ظاهری هنری‌ای دعوت می‌شود؛ اما حقیقت تلخ به‌زودی آشکار می‌گردد. او در حال مشارکت در تولید اثری با مضامین بی‌نهایت افراطی و شوکه‌کننده است.
این فیلم با نمایش بی‌پرده صحنه‌هایی از کنترل ذهنی، استثمار و تحقیر انسانی، نقدی گزنده بر ساختارهای فاسد قدرت در جامعه پس از جنگ صربستان ارائه می‌دهد. از منظر کارگردان، این اثر نمادی از سواستفاده دولتی از مردم و خشونت پنهان در لایه‌های مختلف اجتماع است. اگرچه بسیاری از منتقدان، این فیلم را اثری افراطی و غیرقابل تحمل توصیف کردند، گروهی دیگر آن را به عنوان نمونه‌ای قدرتمند و هشداردهنده در سینمای ترنسگرسیو (اصطلاحی است که به دسته‌ای از آثار سینمایی اطلاق می‌شود که به طور عامدانه و ساختارشکنانه، هنجارها و تابوهای اجتماعی، اخلاقی و هنری رایج را به چالش می‌کشند و آنها را زیر سوال می‌برند.) ارزیابی می‌کنند.
شایان ذکر است که «فیلم صربستانی» در کشورهای متعددی از جمله اسپانیا، ایرلند، نروژ، مالزی، نیوزیلند و سنگاپور به طور کامل ممنوع شده و حتی نسخه‌های سانسورشده آن نیز در برخی مناطق اجازه پخش نیافت. با وجود این محدودیت‌ها، این فیلم همچنان به عنوان یکی از آثار ترسناک و جنجالی شناخته می‌شود که مرزهای اخلاقی در سینما را به چالش کشیده است.
فیلم رمز داوینچی – The Da Vinci Code
- سال اکران: 2006
- کارگردان: Ron Howard
- بازیگران: Tom Hanks, Audrey Tautou, Ian McKellen, Alfred Molina
- امتیاز ای ام دی بی (IMDb): 6.6
- امتیاز راتن تومیتوز (Rotten Tomatoes): 25%
- باکس آفیس: 760 میلیون دلار
“The Da Vinci Code” یک فیلم هیجان انگیز رازآلود آمریکایی است که بر اساس رمانی با همین نام اثر دن براون، ساخته شد. داستان‌های این فیلم تفاوت زیادی با کتاب دارند و همین امر موجب شد تا نظرات و نقدهای تندی را دریافت کند. فیلم “کد داوینچی” در بسیاری از کشورها از جمله چین، سریلانکا، جزایر سلیمان، ساموآ، مصر، هند و اردن به دلیل داشتن تحریفات و اشتباهات تاریخی در ساختار فیلمنامه، ممنوع اعلام شد.
این اشتباهات تاریخی شامل نسبت زوجیت بین عیسی مسیح و مریم مقدس و ادعای دو هزار ساله بودن کلیسای کاتولیک است. بسیاری از اعضای کلیسا به مردم عادی توصیه کردند که این فیلم را نادیده بگیرند. فیلم “The Da Vinci Code” پس از اکران به دومین فیلم پردرآمد سال ۲۰۰۶ تبدیل شد. با این حال، فیلم توسط منتقدان نقدهای منفی دریافت کرد. پایان این فیلم به دو قسمت دیگر به نام‌های “فرشتگان و شیاطین” (۲۰۰۹) و “آتش جهنم” (۲۰۱۶) ختم شد.
در داستان این فیلم، رابرت لنگدان، استاد سمبولوژی مذهبی از دانشگاه هاروارد به عنوان مظنون اصلی در قتل وحشتناک و غیرمعمول ژاک سونیه، مدیر موزه لوور، شناخته می‌شود. در بدن قربانی، نمادهای نگران‌کننده‌ای یافت می‌شود و پلیس تحقیقات خود را آغاز می‌کند.
گل سرخ ؛ فیلم های ایرانی ممنوعه که در خارج ساخته شده اند
- سال اکران: 2014
- کارگردان: سپیده فارسی
- بازیگران: مینا کاوانی، واسیلیس کوکلانی، ابوالفضل مرادی، شبنم طلوعی
- امتیاز ای ام دی بی (IMDb): 6.1
فیلم ایرانی گل سرخ محصول مشترک کشورهای فرانسه، ایران و یونان است. این فیلم به کارگردانی سپیده فارسی در بخش سینمای معاصر جشنواره جهانی فیلم تورنتو ۲۰۱۴ به نمایش گذاشته شد و در فوریه ۲۰۱۵ نیز در جشنواره گوتنبرگ در سوئد به نمایش درآمد.
سپیده فارسی در گفتگو با جروزالم پست اعلام کرد که یکی از منابع الهام او برای خلق شخصیت سارا در این فیلم، نهال سحابی بوده است. همین امر موجب شد تا گل سرخ از فیلم های ممنوعه ایرانی به شمار آید.
در فیلم “گل سرخ”، رابطه بین یک دختر جوان و یک مرد میانسال در زمان اعتراضات سال ۸۸ و تظاهرات خیابانی به تصویر کشیده می‌شود. این دختر، همراه با گروهی از تظاهرکنندگان در جستجوی یک پناهگاه است تا از نیروهای انتظامی و نظامی فرار کنند. آنها به خانه علی، تنها شاهد این اتفاقات، پناه می‌برند. در میان، دختری به نام سارا دوباره به خانه علی بازمی‌گردد.
آخرین تانگو در پاریس – Last Tango in Paris ؛ فیلم ممنوع شده تاریخ
- سال اکران: 1972
- کارگردان: Bernardo Bertolucci
- بازیگران: Marlon Brando, Maria Schneider, Maria Michi, Giovanna Galletti
- امتیاز ای ام دی بی (IMDb): 6.9
- امتیاز راتن تومیتوز (Rotten Tomatoes): 84%
- باکس آفیس: 96 میلیون دلار
اثر درام اروتیک آخرین تانگو در پاریس به دلیل محتوای جنجالی و صحنه‌های صریح خود، در فهرست فیلمهای ممنوعه جهان قرار گرفته است. این اثر که به کارگردانی برناردو برتولوچی ساخته شد، در جشنواره فیلم نیویورک اکران شد و با فروش ۳۶ میلیون دلاری در آمریکا، به هفتمین فیلم پرفروش سال ۱۹۷۳ تبدیل گردید.
فیلم با نمایش واقع‌گرایانه روابط و آشفتگی‌های عاطفی، نقدها و حواشی گسترده‌ای را در سطح بین‌المللی به دنبال داشت. پخش آن به مدت ۳۰ سال در کشورهایی مانند کره جنوبی، پرتغال، سنگاپور، ایتالیا و شیلی ممنوع بود.
آخرین تانگو در پاریس همچنین در فهرست بهترین فیلم های مارلون براندو قرار دارد. نقش‌آفرینی تاثیرگذار براندو در این فیلم، یکی از نقاط قوت اصلی آن محسوب می‌شود و یکی از به‌یادماندنی‌ترین اجراهای او را به نمایش می‌گذارد.
داستان درباره مواجهه یک مرد آمریکایی (با بازی مارلون براندو) و یک زن فرانسوی است که هر دو درگیر آسیب‌های گذشته‌اند. رابطه عجیب و پیچیده‌ای که میان آنها شکل می‌گیرد، به تدریج چالش‌های تازه‌ای را در زندگی‌شان رقم می‌زند. این فیلم باوجود حواشی و محدودیت‌ها، همچنان جایگاه ویژه‌ای در تاریخ سینمای جهان دارد.
فیلم ممنوعه جن گیر – The Exorcist
- سال اکران: 1973
- کارگردان: William Friedkin
- بازیگران: Ellen Burstyn, Max von Sydow, Lee J. Cobb, Kitty Winn
- امتیاز ای ام دی بی (IMDb): 8.1
- امتیاز راتن تومیتوز (Rotten Tomatoes): 78%
- باکس آفیس: 441.3 میلیون دلار
فیلم جن‌گیر به دلیل محتوای مذهبی‌اش و وحشتناک بودن در آن زمان، باعث جنجال زیادی شد و به عنوان یکی از فیلم‌هایی که نباید دیده شوند مطرح شد. این اثر، بر اساس رمانی به همین نام که در سال ۱۹۷۱ منتشر شد در سبک ترسناک و ماورایی ساخته شد.
فرانچایز ترسناک جن گیر در سال ۱۹۷۳ منتشر شد و در ابتدا نظرات منتقدان متفاوت بود. گزارش‌ها نشان می‌دهد که برخی از بینندگان پس از اکران فیلم جن‌گیر در سینماها بر اثر صحنه‌های ترسناک و وحشتناک با تهوع، غش و حمله قلبی مواجه شدند. چندین شهر تلاش کردند تا اکران جن گیر را به طور کامل ممنوع یا از حضور کودکان در سینماها جلوگیری کنند.
اهمیت فرهنگی این فیلم باعث شد تا برای اولین بار یک فیلم ترسناک برای جایزه اسکار بهترین فیلم نامزد شود. همچنین، این فیلم تأثیر قابل توجهی بر فرهنگ عمومی داشت و بسیاری از منابع آن را یکی از برترین فیلم های ترسناک تاریخ می‌دانند. در سال ۲۰۱۰، این فیلم به عنوان یک اثر “با اهمیت فرهنگی، تاریخی و جذابیت هنری” توسط کتابخانه کنگره آمریکا برگزیده شد.
داستان فیلم درباره یک دختر جوان است که توسط یک موجود شیطانی تسخیر می‌شود و مادرش سعی می‌کند او را از طریق یک جن‌گیر توسط دو کشیش کاتولیک نجات دهد.
فیلم شیطان مرده – The Evil Dead
- سال اکران: 1981
- کارگردان: Sam Raimi
- بازیگران: Bruce Campbell, Ellen Sandweiss, Richard DeManincor
- امتیاز ای ام دی بی (IMDb): 7.4
- امتیاز راتن تومیتوز (Rotten Tomatoes): 86%
- باکس آفیس: 2.6 میلیون دلار
شیطان مرده (Evil Dead) یکی از آثاری است که به‌دلیل صحنه‌های شدیدا خشونت‌آمیز و محتوای بی‌پرده‌اش در فهرست فیلم های ترسناکی که ممنوع شدند، قرار گرفت. این اثر در کشورهایی مانند مالزی، انگلستان، آلمان، سوئد، ایسلند، ایرلند و سنگاپور با ممنوعیت یا محدودیت پخش مواجه شد و حتی در بریتانیا در دسته‌بندی berüchtigte Video Nasty قرار گرفت؛ دسته‌ای از آثار سینمایی که در دهه ۸۰ میلادی با واکنش شدید جوامع مذهبی و محافظه‌کار روبه‌رو شدند.
با وجود بودجه بسیار محدود، سازنده فیلم با جسارت سعی کرد تصویری بدون سانسور از وحشت، جنون و خشونت ارائه دهد؛ تصمیمی که هم جنجال‌برانگیز شد و هم موجب جلب توجه گسترده مخاطبان شد. جلوه‌های بصری خشونت‌بار و فضاهای آزاردهنده‌ای که فیلم خلق می‌کند، آن را در کنار خشن ترین فیلم های تاریخ سینما قرار داده است.
در مرکز داستان، پنج جوان قرار دارند که وارد یک کلبه جنگلی اسرارآمیز می‌شوند. آنها به هشدارهای کتابی نفرین‌شده بی‌توجهی می‌کنند؛ انتخابی که منجر به بیدار شدن نیروهای تاریکی و گرفتار شدنشان در وقایع دلهره‌آور و مرگبار می‌شود. فیلم به‌رغم جنجال‌های فراوان، به موفقیت مالی قابل‌توجهی رسید و بعدها دنباله‌های رسمی، یک نسخه بازسازی و حتی یک سریال تلویزیونی بر اساس آن ساخته شد. در نهایت، «شیطان مرده» نه‌تنها به بهترین فیلم های ممنوعه جهان تبدیل شد، بلکه جایگاهش را به‌عنوان اثری کالت و ماندگار در تاریخ سینمای ترس تثبیت کرد.
فیلم سینمایی سیاسی و ممنوعه مارمولک
- سال اکران: 1382
- کارگردان: کمال تبریزی
- بازیگران: پرویز پرستویی، بهرام ابراهیمی، شاهرخ فروتنیان، رضا سعیدی
- باکس آفیس: ۱٫۵ میلیارد تومان
مارمولک جزو بهترین فیلم های ممنوعه ایرانی محسوب می‌شود که توسط کمال تبریزی کارگردانی شده است. این اثر برگرفته از فیلمهای “ما فرشته نیستیم” (۱۹۸۹) و “زائر” (۱۹۲۳) به نویسندگی و کارگردانی چارلی چاپلین است و نگاهی نوین به مسائل روحانیت و جامعه دارد.
در بیست و دومین دوره جشنواره فیلم فجر، مارمولک برنده جایزه سیمرغ بهترین فیلمنامه و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران شد. با اینحال اکران عمومی این فیلم در چند شهر ممنوع اعلام شد.
برخی از شخصیت‌های معروفی مانند احمد جنتی، حسن روحانی، محمدرضا مهدوی‌کنی و جعفر سبحانی که از روحانیون و مدرسان حوزه علمیه قم هستند، تلاش کردند تا اکران این فیلم متوقف شود. بالاخره، پس از تلاش‌های تهیه‌کننده، فیلم “مارمولک” پس از حدود دو دهه از اکران نخستش در شبکه نمایش خانگی منتشر شد.
این سینمایی داستان یک دزدی را روایت می‌کند که به منظور فرار از دست پلیس، لباس یک روحانی را می‌دزدد و خود را جای او قرار می‌دهد.
فیلم ممنوعه خارجی قاتلین بالفطره – Natural Born Killers
- سال اکران: 1994
- کارگردان: Oliver Stone
- بازیگران: Woody Harrelson, Juliette Lewis, Robert Downey Jr., Tommy Lee Jones
- امتیاز ای ام دی بی (IMDb): 7.2
- امتیاز راتن تومیتوز (Rotten Tomatoes): 51%
- باکس آفیس: 110 میلیون دلار
“Natural Born Killers” یک فیلم جنایی آمریکایی ساخته سال ۱۹۹۴ است. این فیلم در فروش بلیت با موفقیت بالایی مواجه شد و ۱۱۰ میلیون دلار درآمد در مقابل بودجه تولید ۳۴ میلیون دلاری خود داشت.
این اثر پس از اکران خود با نقدهای متفاوتی روبرو شد. برخی از منتقدان داستان، بازیگری، طنز و ترکیبی از اکشن و عاشقانه را ستودند، در حالی که برخی دیگر فیلم را بیش از حد خشونت‌آمیز دانستند. فیلم پس از اکران در ایرلند به دلیل خشونت گرافیکی خود به‌طور کامل متوقف شد.
فیلم قاتلین بالفطره به خاطر محتوای خشونت‌آمیز و الهام بخش برای جرائم “کاپی‌کت” در سال ۲۰۰۶ توسط Entertainment Weekly به عنوان هشتمین فیلم بحث‌برانگیز در تاریخ نامیده شد.
به دلیل اینکه این فیلم به نظر می‌رسد خشونت و قتل‌های وحشتناک را تجلیل و تمجید می‌کند، “قاتلین بالفطره” به عنوان عامل الهام‌بخش قتل جمعی در دبیرستان هیث و حادثه قتل عام دبیرستان کلمباین، که هر دو در آمریکا رخ دادند، متهم شناخته شد.
فیلم روایتگره داستان دو عاشق است که به قتل و کشتارهای وحشتناکی می‌پردازند. این دو فرد و جنایاتشان توسط رسانه‌ها تحسین شده و به عنوان نمونه‌ای از موفقیت و سازمان‌دهی ستایش می‌شوند.
فیلم سالو یا ۱۲۰ روز در سودوم – Salò or 120 Days of Sodom
- سال اکران: 1975
- کارگردان: Pier Paolo Pasolin
- بازیگران: Paolo Bonacelli, Giorgio Cataldi, Uberto Paolo Quintavalle
- امتیاز ای ام دی بی (IMDb): 5.8
- امتیاز راتن تومیتوز (Rotten Tomatoes): 71%
یکی از معروف‌ترین فیلم های ممنوعه در تاریخ سینما و جنجال‌برانگیزترین فیلم سالو یا ۱۲۰ روز در سودوم است. اگرچه “سالو” به دلیل موضع مشخص خود درباره فساد سیاسی، سوءاستفاده از قدرت و فاشیسم، بسیار مورد توجه قرار گرفته است، اما همچنان به عنوان یکی از فیلم‌هایی که نگران‌کننده‌ترین و بحث‌برانگیزترین آثار تمام دوران به شمار می‌رود.
نسخه برش‌نخورده فیلم “سالو” در دهه ۹۰ میلادی و دهه اول قرن ۲۱ در استرالیا، نیوزیلند و بریتانیا منتشر شد، اما هنوز این فیلم در چندین کشور مختلف ممنوع است. پازولینی در کمتر از یک ماه پس از انتشار فیلم به شکل وحشیانه‌ای توسط چند مخالف “سالو” به قتل رسید. با این حال، پرونده مرگ او هنوز هم در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
فیلم “سالو” داستان یک گروه از فاشیست‌ها است که هجده نوجوان را ربوده و قبل از کشتن آنها، آنها را مورد آزار، سادیسم و شکنجه‌های جنسی قرار می‌دهند. به دلیل تصاویر گرافیکی از شکنجه‌های ذهنی، تجاوز و قتل وحشیانه جوانان، این فیلم در بسیاری از کشورها ممنوع شد.
فیلم ممنوعه مرد زشت – An Ugly Man
- سال اکران: 1969
- کارگردان: Yılmaz Güney
- بازیگران: –
“مرد زشت” (Bir Çirkin Adam) یک فیلم ترسناک ترکی است که در سال ۱۹۶۹ تولید شد. این اثر به کارگردانی و بازیگری ییلماز گونی انجام شده است. به دلیل نمایش واقعیت‌های اجتماعی کشور، فیلم “مرد زشت” ممنوع شد. داستان این فیلم ممنوعه ترکی درباره یک قاتل جوان به نام بینو است که در تلاش است تا پدرش را پیدا کند.
فیلم سینمایی ممنوعه عنبکوت مقدس
- سال اکران: 2022
- کارگردان: علی عباسی
- بازیگران: مهدی بجستانی، زر امیرابراهیمی، آرش آشتیانی، فروزان جمشیدنژاد
- امتیاز ای ام دی بی (IMDb):
- امتیاز راتن تومیتوز (Rotten Tomatoes):
- باکس آفیس: ۱٬۷ میلیون دلار
فیلم های ممنوعه ایرانی مثل عنکبوت مقدس به خاطر درون‌مایه سیاسی و مذهبی که دارند بیشتر مورد نقد و بررسی مخاطبین و صاحب‌نظران قرار می‌گیرند. از همین رو توقیف شدن این نوع از آثار همیشه قابل حدس است. این فیلم ساخته سال 2022 و محصول مشترک دانمارک، آلمان، سوئد و فرانسه است.
فیلم “عنکبوت مقدس” در سبک نوآر، دلهره‌آور و جنایت واقعی ساخته شده است. داستان فیلم بر اساس زندگی یک قاتل زنجیره‌ای واقعی به نام سعید حنایی است که بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۱ در مشهد ۱۶ زن را به قتل رسانده است.
تولید این فیلم به صورت رسمی در سال ۲۰۱۶ اعلام شد و پس از تلاش‌های ناموفق برای فیلمبرداری در ایران و ترکیه در سال ۲۰۲۱ در اردن صورت گرفت. فیلم “عنکبوت مقدس” در جشنواره فیلم کن انتخاب شده و در مه ۲۰۲۲ نمایش داده شد. زر امیرابراهیمی به عنوان نخستین بازیگر زن ایرانی برنده جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن از این جشنواره شد.
این فیلم از سوی منتقدان استقبال مثبتی داشت و به عنوان یکی از بهترین فیلمهای ایرانی سال ۲۰۲۲ شناخته شد. از لحاظ فنی، کارگردانی، بازیگری و نوشتار، فیلم “عنکبوت مقدس” تحسین بسیاری را به دنبال داشته است و به عنوان یکی از موفق‌ترین فیلمهای سال در صنعت فیلم ایران شناخته شده است.
فیلم ایرانی دیگری با این عنوان عنکبوت در سال 1398 با بازی محسن تنابنده ساخته شدو فروش گیشه این اثر ۲٬۷۴۰٬۴۱۵٬۰۰۰ تومان اعلام شده است. داستان فیلم روایتگر تحقیقات یک روزنامه‌نگار زن در مورد قاتل زنجیره‌ای، سعید حنایی، در مشهد است.
معرفی ممنوعه ترین فیلم های جهان
در این نوشتار به معرفی و بررسی فیلم‌هایی پرداختیم که به دلایل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی یا روان‌شناختی، در برخی کشورها توقیف شده یا مجوز پخش نگرفته‌اند. علاوه‌بر معرفی این آثار، اطلاعاتی درباره بازیگران، کارگردان و سال انتشار آنها ارائه شده و دلایل ممنوعیت‌شان مورد بررسی قرار گرفته است.
این آثار هر یک مرزهای فرهنگی و اجتماعی زمان خود را به چالش کشیده‌اند و به‌همین‌دلیل، در برخی کشورها با موانع جدی مواجه شدند. آیا شما یکی از این آثار را دیده‌اید؟ دیدگاه شما درباره بهترین فیلم های ممنوعه جهان که در این فهرست معرفی شده‌اند، چیست؟
